چکیده:
رشد شهرنشینی و تمایل جمعیت های انسانی به محیط های شهری، بستر با اهمیت شدن مفهوم زیست پذیری شهری را بیش از پیش فراهم ساخته است. زیست پذیری شهری یکی از مبانی اساسی توسعه پایدار شهری و همچون سکه دو رو دارد که یک روی آن معیشت است و روی دومش پایداری بوم شناختی است.
پژوهش حاضر، با هدف ارائه الگوی ترکیبی زیست پذیری کلانشهر تهران براساس شاخص های زیرساختی تدوین شده است. روش پژوهش، توصیفی ـ تحلیلی و از نوع پیمایشی و از لحاظ هدف، کاربردی است. ابزار گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای ـ پیمایشی و پرسشنامه محقق ساخته؛ 485 نفر از شهروندان ساکن کلان شهر تهران به روش نمونه گیری احتمالی و اطلاعات گردآوری شده با استفاده از معادلات ساختاری و آزمون های آماری در نرم افزارهای Smart PLS، Spss تجزیه و تحلیل شدند.
نتایج این پژوهش، در بین 13 شاخص زیست پذیری مورد سنجش در مناطق 22 گانه کلانشهر تهران، حاکی از آن است که شاخص امکانات و خدمات زیرساختی بالاترین امتیاز و شاخص پیوستگی و تعلق مکانی پائین ترین امتیار را دارند. در بین ابعاد سه گانه زیست پذیری، بالاترین نمره متعلق به بعد اقتصادی است. یافته های دیگر پژوهش نشان داد در بین مناطق 22 گانه شهر تهران، منطقه 1، 3 و 2 حائز بالاترین نمره و در مقابل منطقه 20، در پائین ترین رتبه از نظر شاخص های زیست پذیری قرار دارد. بررسی آمار توصیفی مربوط به نمره نهایی و نیز ابعاد زیست پذیری در مناطق 22گانه نشانگر این بود که نمره میانگین زیست پذیری کلانشهر تهران، برابر با 041/3 شده است، که در سطح پایین قرار دارد.
خلاصه ماشینی:
نتایج این پژوهش نشان در بین ١٣ شاخص زیست پذیری موردسنجش شده در مناطق ٢٢ گانه کلان شهر تهران ، شاخص امکانات و خدمات زیرساختی بالاترین امتیاز و شاخص پیوستگی و تعلق مکانی حائز پایین ترین نمره شده اند.
بلکه انواع ناهنجاری های رفتاری ، مشکلات اجتماعی و فشارهای روحی و روانی، عدم وجود مشارکت شهروندان در طرح ها و پروژه ها(٢٠١٤ ,Hora)، فقدان یک چارچوب و الگوی توسعه و چشم انداز توسعه آتی شهر(٢٠١٢ ,the Sustainable Development Solutions Network)، رشد پراکنده (٢٠٠٨ ,ISCOCARP Congress) و غیره نیز خود دلایل کافی برای افزایش مسائل زندگی شهری مدرن و تنگ تر شدن عرصه به جامعۀ امروزی است .
نتایج مورد برای شاخص های بکار رفته در این پژوهش به شرح زیر میباشد: (رجوع شود به تصویر صفحه) شکل ٤: کیفیت مدل ساختاری و روایی متقاطع مدل منبع : یافته های تحقیق ، ١٣٩٥ همان گونه که نتایج در مدل در حالت نمایش مقادیر t برای شاخص اقتصادی در زیست پذیری کلان شهر تهران نشان داده شده است مقدار t مسیر بین این دو متغیر برابر ٦/٤٨ می باشد که حاکی از تائید این شاخص است .
(رجوع شود به تصویر صفحه) شکل ٥: شدت رابطه مقدار t شاخص های زیست پذیری کلان شهر تهران منبع : یافته های تحقیق ، ١٣٩٥ بر اساس مدل مفهومی پژوهش ، مدل تجربی زیست پذیری مناطق شهری که در این تحقیق آمده است در شکل زیر نشان داده است .