چکیده:
روایت به مثابه یک گفتمان، از بخشهای ناگفته و گفتهشده تشکیل شده است. ناگفتهها یا سکوتها، به حذفها، غیابها، گسستها یا خلاءهای معنادار و دلالتمند در روایت اشاره دارد. در مباحث روایتشناسی ساختگرا، به سکوت روایی کمتر پرداخته شده است. با این حال برخی از مباحث روایتشناسی با مفهوم سکوت و حذف روایی پیوندی تنگاتنگ دارند. در این پژوهش، با روشی مبناییتحلیلی و با بهرهگیری از مباحث روایتشناسی، رمان پیچیده رود راوی از منظر سکوت روایی تحلیل شده است. در تحلیل رمان، از برخی مباحث روایتشناسی مانند شیوه روایتگری، میزان اعتمادپذیری راوی، طیف حضور راوی در داستان، انواع فاصله، شیوههای اطلاعرسانی و نوسان در آنها، انگیزه راوی، روایت باواسطه یا چندلایه، مبحث دیرش و نیز مفهوم فرم بهره گرفته شده و پیوند آنها در این رمان با سکوت و حذف روایی واکاوی شده است. راوی فریبکار این رمان، در جهت انگیزه روایی خود، شگردهای روایی مختلفی را به کار میگیرد یا ایجاد میکند تا حذفها و سکوتهای روایت را بپوشاند یا موجه جلوه دهد و وجوه اعتمادناپذیری خود را پنهان کند.
خلاصه ماشینی:
در تحلیل رمان، از برخی مباحث روایتشناسی، مانند شیوة روایتگری، میزان اعتمادپذیری راوی، طیف حضور راوی در داستان، انواع فاصله، شیوههای اطلاعرسانی و نوسان در آنها، انگیزة راوی، روایت باواسطه یا چندلایه، مبحث دیرش، و نیز مفهوم فرم بهره گرفته شده و پیوند آنها در این رمان با سکوت و حذف روایی واکاوی شده است.
مطالعات مربوط به سکوت در ادبیات، در بخشی که با زبانشناسی پیوند دارد، بسیار پُربار بوده است؛ اما درخصوصِ پیوندِ این مفهوم با دانش روایتشناسی و در بررسی فرم و روایت کلان اثر و شیوههای روایی خلأهای پژوهشی و نظریهای بسیاری وجود دارد.
در این بخش از پژوهش، عناصر ساختاری و روایی رمان رود راوی در پیوند با مقولة حذف و سکوت بررسی و واکاوی میشود.
این نقلقول، البته، بهتنهایی نمیتواند انگیزة راوی ناموثق رمان را آشکار کند؛ در متن شواهدی وجود دارد که انگیزة روایتگر رمان را بیشتر نمایان میکند و گویای پیوند این انگیزه با مقولة حذف و سکوت است؛ ازباب نمونه، در طول رمان، مفتاح اعظم دو بار برای راوی توضیح میدهد که برای نوشتن (یا جعل) تاریخ مفتاحیه چگونه از متون دیگر استفاده کند.
2 واسطههای روایت شفاهی راوی این رمان اغلب اطلاعات را غیرمستقیم ارائه میکند؛ بهگونهایکه غیرمستقیمگویی را میتوان از مهمترین تمهیدهای روایی اثر در پیوند با سکوت و حذف دانست.
افزونبراین، گزارشهایی که در داستان به آنها استناد میشود غیرمستقیم و از زبان راوی ناموثق داستان نگارش یافته است که برای حذف و سکوت روایی انگیزههای بسیاری دارد.
در این پژوهش ابعاد ساختاری و روایی سکوت و حذف در رمان رود راوی بررسی و تحلیل و سازوکارها و تمهیدات راوی برای پنهانگری و نیز پوشانیدن حذفها واکاوی شده است.