چکیده:
تنشهای آبی ناشی از تغییرات اقلیمی ،افزایش دما و کاهش سطح پوشش برف از چالشهای امروزة جهان است. با توجه به اینکه آبدهی رودخانة کارون بهشدت تحت تأثیر ذخایر برف در بخشهای شمالی آن است، پیامدهای هیدرولوژیک افزایش دمای کمینه در چهار ایستگاه بروجن، لردگان، یاسوج، و کوهرنگ با کمک دادههای هیدرومتری (ـ2014-1978) و تصاویر ماهوارهای 2014-2000 بررسی شد. نخست با آزمون من- کندال روندِ دادهها تعیین شد و سپس دمای کمینه دوره 2040-2011 منطقه در مدل CMPI5 با سناریوهای RCP4.5 و RCP8.5 برآورد شد. نتایج نشان داد دمای کمینه در ماههای سرد دارای روند افزایشی و تعداد روزهایی با دمای صفر و کمتر، سطح پوشش برف و میزان آبدهی حوضه دارای روند کاهشی است. یافتههای مدل CMPI5 نیز نشان داد دمای کمینه در ایستگاههای مطالعاتی بین 8/0 تا 4/4 درجة سلسیوس بهویژه در فصل سرد افزایش مییابد که در تداوم روند فعلی است. همچنین، مشخص شد در آینده، با توجه به روند دمای کمینه، سطح پوشش برف و آبدهی رودخانه در فصل بهار بین 35 تا 60درصد کاهش و فقط بین 7 تا 15درصد در ماههای نوامبر و دسامبر افزایش خواهد داشت.
خلاصه ماشینی:
تحليل واکنش هيدرولوژي حوضۀ کارون شمالي به افزايش دماي کمينه داريوش رحيمي *- دانشيار اقليم شناسي، گروه جغرافياي طبيعي، دانشگاه اصفهان ، ايران سادات هاشمينسب - دانشجوي دکتري آب و هواشناسي دانشگاه اصفهان ، ايران تاريخ دريافت : ١٣٩٥/١٢/٢١ تاريخ پذيرش : ١٣٩٦/٥/٥ چکيده تنش هاي آبي ناشي از تغييرات اقليمي ،افزايش دما و کاهش سطح پوشش برف از چالش هاي امروزة جهان اسـت .
Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) مي شود تا سال ٢١٠٠ مقدار آن ١ تا ٣/٥ درجۀ سانتي گراد افزايش يابد (مساح بواني و مريد، ١٣٨٤: ٤١).
مدل سازي و ريزمقياس نمايي عناصر اقليمي دما و بارش و همچنين شبيه سازي آبدهي حوضه هاي آبي در رودخانۀ اعظم (گودرزي و همکاران ، ١٣٨٩)، حوضۀ زرينه رود (منصوري و همکاران ، ١٣٩٣؛ قربان زاده خرازي و همکاران ، ١٣٨٨) بيانگر افزايش دما، کاهش بارش و آبدهي رودخانه ، و تغييرات رژيم بارندگي فصلي است .
هاشمينسب و همکاران (١٣٩٤) اثر تغيير اقليم بر حداکثر دما را در حوضۀ آبخيز درياچۀ نمک در دورة گذشته و آينده با به کارگيري مدل هاي آماري بررسي کردند و سپس براي پيش بيني تغييرات گرايش دار از روش هولت ١ و کمترين مربعات استفاده کردند.
در اين پژوهش ، به منظور بررسي تغييرات ، شبيه سازي، و پيش بيني عنصر کمينۀ دما، از داده هاي چهار ايستگاه هواشناسي واقع در حوضۀ کارون شمالي استفاده شده است (جدول ١).