چکیده:
عواملی بسیار، موجب اختلاف میان حکومت و ملت در بحرین شدهاند؛ یکی از مهمترین آنها «منشور اقدام ملی» است که در زبان عربی «میثاق العمل الوطنی» نامدارد. آنچه در عرصه داخلی، زمینههای چالش حداکثری را میان مردم و حکومت بحرین فراهمآورده، منشور اقدام ملی است؛ حکومت بحرین، مدعی است، طبق این منشور که در سال 2001، مردم آن را پذیرفتند، آنها (مردم بحرین) از امتیازهایی گسترده، بهرهمند شدند؛ این در حالی است که اکثریت مردم این مجمعالجزایر معتقدند که مفاد منشور اقدام ملی با آنچه ازسوی نظام این کشور انجاممیشود، بهطورکامل تفاوتدارد؛ بنابر باور مردم، آنچه در سال 2000 ازسوی شخص پادشاه بیانشد و در سال 2001 در منشور اقدام ملی بهثبترسید، با آنچه نظام، امروزه در عرصه عمل انجاممیدهد، بهطورکامل متفاوت است. پرسش اصلی پژوهش، این است که «منشور اقدام ملی چه تأثیری بر وضعیت سیاسی بحرین داشته و چگونه موجب اختلاف میان مردم و حکومت این مجمعالجزایر شدهاست؟»؛ برای پاسخگویی به این پرسش، بایستی ابتدا نظام سیاسی بحرین و شرایط سیاسی و اجتماعی جامعه آن را بررسیکرده، سپس با واکاوی مهمترین مفاد منشور اقدام ملی، چگونگی اختلاف میان مردم و نظام بحرین را توسط این منشور تبیینکرد.
پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیل و گردآوری اطلاعات مبتنیبر روش کتابخانهای و مصاحبه نخبگانی تبیینمیسازد که اقدامهای حکومت بحرین در منشور اقدام ملی با هویت دینی جامعه بحرین بسیار تفاوتدارد، چراکه حاکم وقت بحرین با تصویب یکجانبه قانون اساسی سال 2002، اختیارهایی برای خود تصویبکرد که با مفاد منشور اقدام ملی تناقضدارد و همین امر، موجب افزایش شکاف اختلافات میان مردم جامعه و حکومت، بهویژه در جنبش 14 فوریه سال 2011 شد.
خلاصه ماشینی:
نظام بحرین با ایجاد محـدودیت هـای شدید رسانه ای و اینترنتی و حتی بازداشت بسیاری از روزنامـه نگـاران ، خبرنگـاران و فعـالان فـضای مجازی ، از بازتاب حوادث این کشور کوچک به خارج از مرزهای آن جلوگیری می کرد (بی نا، أ ٢٠١٤: ٧٩؛ بی نا، أ ٢٠١٢: ٢٠٢ و بی نا، ج ٢٠١٢: ٣٥٠ و٣٥١)؛ این امر، تحلیلگران را با فقر و کمبود اطلاعاتی مواجه می ساخت و موجب می شد تا تحلیل کارشناسان از دقت کافی و معلومات جزئی ، بهره مند نـشود و پژوهشگران ، فقط در چند موضوع محدود که اطلاعات کـافی درخـصوص آن داشـتند، بـه تحلیـل حوادث آن بپردازند؛ این در حالی است که در پژوهش حاضر، یکی از مهـم تـرین اسـنادی کـه مـورد اتفاق نظام و مردم در بحرین بوده ، بسیاری از پژوهشگران از آن بی اطـلاع هـستند یـا اینکـه اطلاعـی بسیار ناچیز درباره آن دارند، به عنوان یکی از نقاط عطف تاریخ این کشور مورد مداقـه قرارمـی گیـرد؛ درواقع بایدبیان کرد: موضوع های مصداقی و جزئی بسیاری در تحولات بحرین به ویـژه در جنـبش ١٤ فوریه تأثیرداشته اند که یکی از مهم ترین آنها، منشور اقدام ملی است ؛ برخی از مهم ترین موضوع هـایی 133 دیگر که در شکل گیری جنبش ١٤ فوریه بحرین تأثیرداشته است و در پژوهش های اخیر، درخـصوص آن غفلت شده است ، بدین شرح اند: ١- موضوع تغییر جمعیت شیعیان ، معروف به «سیاسة التجنیس »؛ ٢- موضوع دورساختن شیعیان از مناصب امنیتی و قضایی ، معروف به «سیاسة الإقصاء و التهمیش »؛ ٣- موضوع تضعیف اقتصادی شیعیان و اعمال فشارهای اقتصادی و دینی به آنـان بـرای مهاجرتـشان ، معروف به «سیاسة التهجیر»؛ ٤- موضوع اعمال محدودیت به جمعیت ها و گروه های سیاسی و آگاهی از منابع مـالی آنـان و رصـد ارتباطات آنان ، معروف به «قانون الجمعیات »؛ ٥- موضوع کنترل غیرمستقیم اقدام ها و برنامه های جمعیت ها و گروه ها معروف به «قانون التجمعات »؛ ٦- موضوع فسادهای اقتصادی خاندان آل خلیفه و اطرافیان آنان ، معروف به «فساد الجن »؛ ٧- موضوع تبعید علما و نخبگان با نفوذ بحرینی به ویژه شیعیان و بسیاری از موضوع های دیگر.