چکیده:
سفرنامه نویسان ایرانی که از نزدیک تمدن غرب و مظاهر آن را مشاهده کردند، انسان های بسیار آگاهی بودند که علاوه بر حفظ هویت ایرانی- اسلامی خویش، محاسن و روش های پسندیده تمدن غرب را بیان می کردند. خصوصیات این تمدن، بیشتر در گزارش های ایرانیان در زمینه های برقراری قانون، پارلمان (مجلس)، امنیت و آرامش در سایه قانون، شهرسازی به سبک مدرن، اتفاق می افتاد. از معروف ترین سفرنامه نویسان ایرانی و فارسی زبان، ابوطالب خان لندنی و میرعبداللطیف خان شوشتری را می توان نام برد. در این پژوهش سعی شده است بدین پرسش پاسخ دهیم که در آثار ایرانیان خصوصا کتاب مسیر طالبی و تحفه العالم چه ویژگی هایی از تمدن غرب و مظاهر آن بیان شده است؟ فرض ما این است که این ابوطالب خان لندنی و میرعبداللطیف خان شوشتری شناخت عمیقی از تمدن غرب و مظاهر آن داشته اند و سعی کردند جلوه های مختلف غرب را برای ایرانیان و فارسی زبانان بیان کنند.
خلاصه ماشینی:
در این پژوهش سعی شـده اسـت بـدین پرسـش پاسخ دهیم که در آثار ایرانیان خصوصا کتاب مسیر طالبی و تحفه العالم چه ویژگیهـایی از تمـدن غرب و مظاهر آن بیان شده است ؟ فرض ما این است که این ابوطالب خان لندنی و میرعبداللطیف خان شوشتری شناخت عمیقی از تمدن غرب و مظـاهر آن داشـته انـد و سـعی کردنـد جلـوه هـای مختلف غرب را برای ایرانیان و فارسی زبانان بیان کنند.
دیگر آن کـه شناخت تاریخ عصر قاجاری و دقت در روابط سیاسی ایران و اروپا بدون شناختن ملـل همجـوار در آن عهد و عقایدی که مشرقیان نسبت به فرهنگ داشته اند، میسر نیست و این کتـاب یکـی از آن جمله است که عقاید مشرقیان و مخصوصا یک ایرانی بالیده شده در هندوستان مستعمره را نسـبت به مردم اروپا مینامیدند.
میر عبـداللطیف خان شوشتری در وصفی که درباره چین دارد به وضع جمعیت پرداخته و اشاره میکند که «کثـرت آدمی در آن به حدی است که تمامی ربع مکشوف را تخمـین کـرده انـد بـه یـک صـد کـرور آدم (کروری صد لک ، و لکی صد هزار است )، در چین ٣٥ کرور تخمین زده اند و بـاقی مانـد ٦٥ کـرور خلق در سراسر جهان اند» (شوشتری، ١٣٦٣: ٢٤٧) توصیف ابزارهای جدید در اکتشافات جغرافیایی در آثار ایرانیان دوره قاجار اختراعات تازه ای که در قرن هجدهم صورت گرفت موجب پیشـرفت هـایی در صـنعت شـد کـه از پیشرفت هایی که در قرون گذشته حاصل شده بود، سریع تر بود.