چکیده:
زبان مهمترین ابزار ارتباط و پیوند میان انسانها برای بیان مفاهیم ذهنی آنها و مجموعهای از نشانههاست که برای پیامرسانی به کار میرود. برای آنکه این پیامها به راحتی از گوینده به شنونده منتقل شود، گاهی با نشانههایی همراه میگردد تا شنونده همان پیامی را که مورد نظر گوینده است دریافت کند. یکی از این نشانهها در زبان عربی و فارسی، «تأکید یا توکید» است که ضمن ایجاد طراوت و زیبایی در ساختار، به اقتضای شرایط گیرنده و فرستنده، گوینده موظف است که از آن به عنوان عنصر اساسی و اثر گذار بهره جوید تا علاوه بر خلق اثری زیبا در ساختار، پیامی شیوا و رسا و مؤثر را نیز عرضه کند. این پژوهش با تکیه بر روش توصیفی ـ تحلیلی و با رویکرد زیباییشناختی، میکوشد ضمن ارائة کارکرد نشانههای تأکید به بررسی کاربرد و نقش آن در زبان عربی بپردازد و معادلهای آن را در زبان فارسی بررسی کند. یافتههای این تحقیق نشان میدهد که اولاً برخی از ابزارهای تأکید در زبان عربی، در زبان فارسی معادلی مناسب دارند و برخی دیگر مختص زبان عربی یا فارسیاند. و ثانیا انتخاب عبارت یا درجات مختلف تأکید و یا حتی بدون چاشنی تأکید کاملا هوشمندانه، هدفمند، و در خدمت محتوا و به منظور مناسبسازی کلام با نیاز گیرندة پیام و تأثیرگذاری هر چه بیشتر و بهتر در اوست.
Language is the most important means of communication and link among human beings to express their concepts and is a symbolic system for communication. In order for the messages to be conveyed successfully between the interlocutors, it is sometimes necessary to be accompanied by certain signs so that the recipient of the message receives what was exactly meant by the addresser. This process in Arabic and Persian is known as “Emphasizing or the Emphasis”. This study, using an inductive-inferential research design within a linguistic approach, tried to investigate the functions of the emphatic devices as tools, function words and style in the contemporary Arabic language while finding their Persian equivalents. The findings revealed that the emphatic tools have lost their emphatic role in modern Arabic and are solely used for the sake of textual coherence; therefore, there is no equivalent for them in Persian. The emphatic role of some of these words such as “Ghad” have been fainted and just play a role in determining the type of the verb. Another group of them like “Emphatic N” is rarely used in modern texts. However, emphatic styles have still kept their emphatic role and their equivalents can be easily found in Persian
خلاصه ماشینی:
یافته های این تحقیق نشان میدهد که اولا برخی از ابزارهای تأکید در زبـان عربـی ، در زبـان فارسـی معادلی مناسب دارند و برخی دیگر مختص زبان عربی یا فارسی اند.
به نظر میرسد که هر زبانی از شیوة خاص خود بهره میبرد کـه یکـی از این شیوه ها در زبان عربی و فارسی، با عنوان «تأکید یا توکید» شـناخته مـیشـود و بـر اسـاس نقش های شش گانه ای که یاکوبسن برای جمله بیان میکند، بیشتر در نقـش ترغیبـی و ارجـاعی زبان خود را نشان میدهد (یاکوبسن ، ١٣٨٨: ٩٥ـ٩٩).
ایـن پـژوهش مـیکوشـد ضمن بررسی زیباشناختی کارکرد ابزارهای تأکید که به نقش هم زمانی این نشانه هـا در سـاختار جمله و مفهوم آن توجه دارد، سازوکار آن را شناسایی کند و معادل های آن را در زبـان فارسـی واکاوی نماید.
یکی از این نشانه ها در زبان عربی و فارسی ، «تأکید یا توکید» نامید می شـود کـه ضـمن ایجـاد طراوت و زیبایی در ساختار، به اقتضای شرایط گیرنده و فرستنده موظـف اسـت کـه از آن بـه عنوان عنصر اساسی و اثر گذار بهره جوید تا علاوه بر خلق اثری زیبا در ساختار، پیامی شیوا و رسا و مؤثر را نیز عرضه کند.
یافته های این پژوهش نشـان مـیدهـد کـه فراوانـی کـاربرد برخـی از نشانه های تأکید، مانند «إن » نشان میدهد کارکرد تأکیدی آن ها در زبان امروزین عربی کمرنـگ شده است و گویی بیشتر برای تقویت و استحکام بافت کلام به کار میروند.