چکیده:
یکی از ابعاد حقوقی حمایت از آثار ادبی - هنری، ضمانت اجراهای حقوقی آن است. تنوع حقوق اخلاقی یا مادی پدیدآورنده می تواند در نوع ضمانت اجرای مدنی تاثیرگذار باشد. با این حال، برخی از ضمانت اجراهای مدنی مانند، دستور موقت برای جلوگیری از ادامه نقض، اعاده وضع سابق و شیوه های اجتماعی جبران در نقض حقوق اخلاقی و مادی مشترک است. مهم ترین اختلاف ضمانت اجراهای مدنی حقوق اخلاقی در جبران پولی در نظام کامن لا است که مطابق حقوق ایران به دلیل ماهیت غیرمالی آن، قابل جبران پولی نیست. نحوه ارزیابی خسارت نقض حقوق مادی نیز از اهمیت زیادی برخوردار است که سه ضابطه برای آن مطرح شده است: حق امتیاز متعارف؛ منافع از دست رفته؛ و منافع حاصله که هر کدام در موارد خاصی مورد استفاده قرار می گیرد.
خلاصه ماشینی:
با این حال، برخی از ضمانت اجراهای مدنی مانند، دستور موقت برای جلوگیری از ادامه نقض، اعاده وضع سابق و شیوههای اجتماعی جبران در نقض حقوق اخلاقی و مادی مشترک است.
نحوه ارزیابی خسارت نقض حقوق مادی نیز از اهمیت زیادی برخوردار است که سه ضابطه برای آن مطرح شده است: حق امتیاز متعارف؛ منافع از دست رفته؛ و منافع حاصله که هر کدام در موارد خاصی مورد استفاده قرار میگیرد.
نقض حقوق مادی نیز گاهی همراه با زیان مالی است، مثلا ارزش مالی اثر کاهش پیدا میکند و گاهی موجب ورود ضرر به پدیدآورنده نمیشود و حتی ممکن است منافع بیشتری برای او داشته باشد.
شیوه جبران خسارت نیز مورد استفاده قرار میگیرد، زیرا حقوق اخلاقی اگر چه منافع اقتصادی ندارند ولی از حمایت قانونی بهرهمند هستند که در صورت نقض، همچون سایر حقوق قانونی، باید خسارت پرداخت شود.
یا اگر نقض حقوق معنوی به گونهای باشد که به زیان مالی منتهی شود، مثلا زیان رساندن به شهرت نویسنده مشهور که موجب کاهش فروش آثار او شود، دادگاه میتواند بر اساس ادله ضمان مالی حکم به جبران خسارت کند.
بنابراین در حقوق ایران همچون نظام کامنلا، دو ضابطه حق امتیاز متعارف و منافع از دست رفته خواهان به عنوان ضابطه جبران خسارت محسوب میشوند، هر چند ضابطه منافع حاصله توسط ناقض نیز با مبنایی متفاوت میتواند مورد استفاده قرار گیرد.