چکیده:
پژوهش در مورد دعا و ویژگیهای آن، از جهت محتوا، جهت صدور و مخاطب آن از جمله کارهای بایسته در دعاپژوهی است که به عنوان گونهشناسی دعا مطرح میشود. اهمیت دعا در شیعه و کاتولیک و آثار سازنده آن در نیل به سعادت و لزوم پژوهش در زمینه اصناف و گونههای آن و اهمیت بحث تطبیقی میان این دو مذهب، نویسنده را بر آن داشت که به بررسی تطبیقی گونههای دعا از نظر شیعه و کاتولیک و بیان وجوه شباهت و تمایز آنها بپردازد. روش بحث توصیفی ـ تحلیلی است. گونههای دعای شیعی و کاتولیک بر اساس صدور، محتوا و مخاطب مورد بررسی قرار میگیرد. مهمترین نتایج این پژوهش، تشابه محتوایی دعای شیعه و کاتولیک در برخی موارد، مانند تجلیل خدا و حاجتخواهی، و تمایزی مانند تجلیل توحیدی یا تثلیثی، توسل یا شفاعت است. مخاطب دعای شیعه خداوند و بالتبع و به شکل طولی پیامبر و ائمه هستند، اما دعای کاتولیکی سه وجود ـ خدای پدر، پسر و روحالقدس ـ را به شکل استقلالی مورد خطاب قرار میدهد.
خلاصه ماشینی:
در این مقاله، سعی میشود گونههای دعای شیعی و کاتولیکی، از جهت صدور و عدم آن، مخاطب و محتوا بررسی شده و وجوه شباهت و تمایز دعاها مورد تحقیق قرار گرفته، در پایان جمعبندی صورت گیرد.
این قسم از دعا، از این جهت زیرمجموعه عرض نیاز و قسیم درخواست قرار میگیرد که در ضمن این دعاها، از خداوند خواسته میشود که ما را از شر موارد مذکور در دعا در پناه خود حفظ نماید.
از بیانهای صورت گرفته به دست میآید که در این دعا، خود عیسی به شکل مستقیم بهمثابه خدا و در عرض خداوند مورد حاجتخواهی قرار میگیرد (یوحنا 14:14).
تجلیل خداوند در دعای پدر، که یکی از اساسیترین و اصلیترین دعاهای مسیحیت و کاتولیک است، هفت درخواست از خداوند میشود که سه درخواست آن، مربوط به جلال خداوند است (کتاب دعا، 1954، ص 1).
تجلیل خداوند متعال در دعای کاتولیک، شامل موارد مختلفی میشود که از این قرار هستند: ـ حمد و ستایش کلیدیترین و مهمترین جنبة عبادت و دعا، ستایش خداوند است.
این نوع دعا، خدا را مورد تجلیل قرار میدهد؛ زیرا خود خداوند شایسته ستایش است.
این اقرار به ایمان، در دعای کاتولیکی مورد توجه است و به همین مضمون در دعا اقرار میشود.
اما توسل، همانطور که گفته شد، واسطه قرار دادن اولیای الهی برای عرض حاجت و طلب است که این نیز هم در دعای کاتولیک وجود دارد، هم در دعای شیعی.