چکیده:
در این پژوهـش با بهـره گیـری از نظـریه تکامل یافته انسجـام هلیـدی و حسن (۱۹۸۵) در زبـان شناسـی نقش گـرا، به تحلیل انسجام و پیوستگی در ابیاتی که با رویـکرد به «واژههای مکرّر» در دیوان منوچهری بوده پرداختـه ایم تا روشن نماییم ابیات این دیـوان ارتباط معنـایـی زنجیـره های انسجـامی را چگونه محقق می سـازند. بر اساس این نظـریه، «انسجـام» روابط میان عناصـر سازنـده متن است اما صرف دست یافتـن به عـوامـل انسجـام در متن، آن متن را منسجـم نمی کند؛ بلکه پس از نشـان دادن این عـوامـل، بررسی پیوستگی متن مورد نظر بر پایه هماهنگی انسجامی ضروری است. در این پژوهش اثبات شد که ابیات منوچهری از انسجـام و پیوستگی بالایی برخوردار است. از کل ۴۵۶ گره انسجامی این مقاله، در «انسجام واژگانی»، از مجموع «4/41%» گره به ترتیب: «تکرار با بسامد 1/26%»، «باهم آیـی 4/7%»، «تضاد معنایی 2/4%»، «هم معنایی 2%» و «شمول معنایی 1/7%» کمترین بسامد واژگانـی را به خود اختصاص داده اند. در «انسجـام دستوری» نیز به ترتیب: «ارجاع شخصی و اشـاری 7/21% »، «ادات ربـط 8/15%»، «حذف 9/14% »، «ارجـاع سنجشی 4% » و «جـانشینی 2/2%» به چشم می خورند.
خلاصه ماشینی:
انسجام واژگاني و دستوري با رويکرد به واژه هاي مکرر در ديوان منوچهري * (بر اساس نظريۀ هليدي و حسن ) 1 فاطمه ياوري دانشجوي دکتري زبان و ادبيات فارسي دانشگاه آزاد اسلامي ساوه عباسعلي وفايي استاد زبان و ادبيات فارسي دانشگاه علامه طباطبايي تهران ملک محمد فرخزاد استاديار زبان و ادبيات فارسي دانشگاه آزاد اسلامي ساوه رحيم طاهر استاديار زبان و ادبيات فارسي دانشگاه آزاد اسلامي ساوه چکيده در اين پژوهـش با بهـره گيـري از نظـريۀ تکامل يافته انسجــام هليــدي و حسـن (١٩٨٥) در زبـان شناسـي نقش گـرا، به تحليل انسجام و پيوسـتگي درابيـاتي کـه بـا رويــکرد بـه «واژه هاي مکرر» در ديوان منوچهري بـوده پرداختــه ايـم تـا روشـن نمـاييم ابيـات ايـن ديـوان ارتباط معنـايـي زنجيـره هاي انسجـامي را چگونه محقق ميسـازند.
همچنين ابيات منوچهري در وحدت و يکپارچگي و تصاوير طبيعت ، انسجام مـتن را افـزون نموده است ؛ اگر «واژه مکرر» به عنوان يک واحد نقش پذير انتخـاب شـود، معنـاي ويـژه اي حاصل ميشود که در يک زمان با اجزاي قبل و بعد خود مـيتوانـد ارتبـاط معنـايي برقـرار 1 R.
در اين مقاله ماهيت انسـجام و عوامـل انسـجام در ديوان منوچهري با رويکرد بـه واژه هـاي مکـرر تحليـل و بررسـي شـده اسـت و عوامـل واژگاني و دستوري به صورت آماري نشان داده ميشود.
1 متنيت اصطلاح متنيت برابر با «متن بودگي»، همان متن بودن يـک مـتن اسـت کـه مجموعـه جمله ها يا ابيات به شکلي کنار هم واقع شوند که آن چه از همنشيني بـه دسـت بيايـد «مـتن » گفته ميشود.