چکیده:
شکلگیری انقلابهای مردمی و تحولات سیاسی در جهان عرب که کشورهای مختلف شمال آفریقا و خاورمیانه را در برگرفته، در حال دگرگونی معادلات سیاسی، امنیتی و ساختار قدرت و موازنه قوا در منطقه خاورمیانه است. رسیدن موج رستاخیز عربی به سوریه و شروع اعتراضات داخلی و گسترش بحران، این کشور را صحنهای برای مبارزه گروههای متعدد نظامی با یکدیگر و دولت علوی، یکه تازی گروههای شبه نظامی خارجی مانند داعش،دخالت مستقیم و غیر مستقیم قدرتهای منطقهای و رویارویی قدرتهای جهانی مبدل ساخته است. مجموعه عوامل موثر بر تشدید بحران سوریه و تداوم آن به بیش از هفت سال، ترسیم فضای آینده این کشور را با ابهام روبرو ساخته است. مقاله حاضر با طرح این سوال که؛شیعیان علوی در سناریوهای مطرح برای آینده سوریه از چه جایگاهی برخوردارند؟ سعی دارد با روش توصیفی-تحلیلی و با بهرهمندی از مطالعات کتابخانهای به تبیین جایگاه علویان در سناریوهای احتمالی برای آینده سوریه بپردازد. در این راستا فرضیهای تحت عنوان؛ در صورت برکناری دولت بشاراسد، نقش شیعیان علوی در صحنه قدرت سیاسی سوریه کمرنگ خواهد شد، مطرح گردید. مطالعات صورت گرفته بیانگر این واقعیت است که با توجه به شرایط قومی و مذهبی حاکم بر سوریه و قرار گرفتن حکومت بشاراسد در محور مقاومت و ارتباط تنگاتنگ با ایران شیعی، هرگونه تغییر و تحول سیاسی در سوریه و تضعیف موقعیت حکومت علوی بشاراسد، از قدرت و نفوذ علویان کاسته خواهد شد و با خارج شدن سوریه از محور مقاومت، علویان سوریه در انزوا قرار خواهند گرفت.
خلاصه ماشینی:
استراتژی عربستان در رابطه با بحران سوریه در تعارض کامل با محور مقاومت بوده و سقوط نظام سیاسی علوی سبب از بین رفتن متحد استراتژیک ایران و روی کار آمدن گروه های معارض و تندرو میگردد که این موضوع سبب به نفع جبهه محافظه کار و به زیان محور مقاومت خواهد بود(جانسیز و همکاران ،٦٧:١٣٩٣).
در صورت سقوط احتمالی دولت بشاراسد و پیروزی معارضان و گروه های تندرو، جنگ طایفه ای در سوریه گسترش پیدا میکند و درگیری میان شیعیان و اهل سنت خود را آشکار میسازد و این جنگ مذهبی و طایفه ای ممکن است به لبنان و عراق نیز سرایت کند.
در ماه های اخیر علائمی وحشت زا از این گونه برخوردها در دمشق ، حمص ، حلب و ادلب علیه شیعیان اتفاق افتاده و تخریب آرامگاه های شیعی و نبش قبر سحابه خود دلیلی روشن بر نفرت و تضادشدید این گروه هایتندرو با شیعیان است با توجه به موضوعات فوق و همچنین با تغییرات صورت گرفته در تحولات میدانی در سوریه ، امروز شاهد هستیم که این سناریو شانس زیادی برای تحقق نداشته و کشورهای فرامنطقه ای و منطقه ای از گسترش ناامنی و هرج و مرج در سوریه نگران بوده و احتمال دارد که این ناامنی به کشورهای دیگر نیز نفوذ نماید.
اینک با توجه به وضعیت فعلی در سوریه فرضیه محتمل برای این کشور حفظ نظام علوی سوریه بوده و بیشتر قدرت های خارجی اعم از منطقه ای و فرامنطقه ای نیز بر روی این سناریو اتفاق نظر داشته و امروز نظام بین الملل به این نقطه رسیده که ثبات نسبی سوریه و تداوم حیاط حکومت تضعیف شده فعلی سوریه برتر از آینده موهوم و یا حتی تجزیه این کشور است .