چکیده:
امروزه شهرها به ویژه در کشورهای درحال توسعه، بیش ازپیش در معرض سوانح هستند. نتیجتا تدوین برنامه کاهش خطر از مهم ترین اولویت های برنامه های راهبردی شهری است؛ که ضرورت ارتباط بیشتر متخصصان شهری را با دانش مدیریت بحران، نشان می دهد. ایجاد و یا کشف ارتباط میان دو پدیده رابطه مستقیمی با میزان اشتراکات و همپوشانی آنها دار؛ لذا این پژوهش با مطالعه متون تخصصی در دو حوزه طراحی شهری و مدیریت بحران و واکاوی ابعاد و اجزای آن ها، ساعی است، به دو پرسش اساسی چرایی و چگونگی نقش آفرینی طراحی شهری در چرخه مدیرت بحران پاسخ دهد. به نظرمی رسد آنچه این دو حوزه به ظاهر متفاوت را نیازمند ارتباط بیشتر با یکدیگر می کند، اهداف، فرایند و روش عمل سیستماتیک آن هاست. طراحی شهری از طریق اتکا به ویژگی های ده گانه بعد رویه ای و چهارگانه بعد ماهوی در اجزای چرخه مدیریت بحران نقشی مکمل و هم افزا ایفا می کند؛ همچنین این تخصص با توجه به فاکتورهای مدیریت بحران، از احتمال آرایشی شدن رهایی یافته و شهرها را به سوی پایداری بیشتر سوق می دهد. ارائه مدل مفهومی چرخه مدیریت بحران شهری، در بازه¬های زمانی که لازم است ابعاد طراحی شهری در آن، مورد توجه قرار گیرند، محصول نهایی پژوهش بوده و دو ویژگی دانش محور بودن، و چرخه¬ای- تکرارشونده¬ی بعد رویه ای طراحی شهری بیشترین کاربرد را در این مدل دارد.
خلاصه ماشینی:
ارائه مدل مفهومی چرخه مدیریت بحران شهری، در بازه های زمانی که لازم است ابعـاد طراحـی شـهری در آن ، مورد توجه قرار گیرند، محصول نهایی پژوهش بوده و دو ویژگی دانش محور بودن ، و چرخه ای- تکرارشونده ی بعد رویه ای طراحی شهری بیشـترین کـاربرد را در این مدل دارد.
٢ مدیریت بحران در جوامع آسیب پذیر، به منظور افزایش آمادگی ، کاهش اثرات مخرب ، آسیب پذیری و خطر، پاسخگویی، بازسازی و تـرمیم اثـرات ناشـی از بلایـای طبیعـی یـا انسـان ساخت ، یک سری عملیات و اقدامات پیوسته و پویا، انجام می دهد (آیسان و دیویس ، ١٣٨٥، جهانگیری، ١٣٨٨، فلاحی، ١٣٨٩ و حسینی و امیدواری، ١٣٩٢) ٢ معماری شناسی | نشریه اختصاصی معماری و شهرسازی ایران مجموعه اقدامات باهدف پیشگیری به دودسته اصلی اقدامات ایستا و پویا، تقسیم می شوند.
از طرفی باید به این نکته توجه داشـت کـه چرخـه ٤ معماری شناسی | نشریه اختصاصی معماری و شهرسازی ایران مدیریت بحران مطلوب ، چرخه ای فنری است ، با این توضیح که با هر وقوع سانحه و نتیجتا یک دور در چرخه ، یک مرحلـه سـطح آسـیب پـذیری کـاهش یافتـه و کـل چرخه به سمت وضعیت مطلوب تری حرکت خواهد کرد؛ اتفاقی که در طراحی شهری نیز انتظار می رود با به روز کردن اسناد طراحی شهری (همان ایجـاد دور جدیـد در چرخه )، شهر و جامعه یک مرحله به اهداف از پیش تعیین شده نزدیک تر شوند.