چکیده:
جزیره سُقُطره یا سُقُطریِ کشور یمن که در میان شاخ آفریقا و شبهجزیره عربستان قرار دارد، با وجود تاریخچهی طولانی و نقش تعیینکننده در مبادلات تجاری امپراتوریهای شرق و غرب، تا سال 2008 م که برنامه جهانی میراث طبیعی یونسکو، گیاهان و گونههای حیوانی آن را در فهرست خود قرار داد، چندان شناختهشده نبود.
پژوهش حاضر، بر آن است با تکیه بر منابع اصیل تاریخی و جغرافیایی، به ارائه گزارشی قابل اعتماد درباره موقعیت جغرافیایی اقلیم سُقُطره، نخستین ساکنان آن و آداب و رسوم و دیگر جنبههای مردمشناختی آنها، رویدادهای مهم تاریخی آن، جایگاه راهبردی جزیره در منطقه و نیز تاریخ حضور استعمارگران اروپایی در آن بپردازد.
خلاصه ماشینی:
پژوهش حاضر، بر آن است با تکیه بر منابع اصیل تاریخی و جغرافیایی، به ارائه گزارشی قابل اعتماد درباره موقعیت جغرافیایی اقلیم سقطره، نخستین ساکنان آن و آداب و رسوم و دیگر جنبههای مردمشناختی آنها، رویدادهای مهم تاریخی آن، جایگاه راهبردی جزیره در منطقه و نیز تاریخ حضور استعمارگران اروپایی در آن بپردازد.
در این راستا، به طور یقین، اولین چیزی که مورد بررسی قرار میگیرد، مکان و محیط جغرافیایی است که سقطره در آن قرار دارد و شامل اوضاع طبیعی و جغرافیایی مانند: توپوگرافی، اقلیم و گیاهان میشود و سپس، مسائل مردمشناسی همچون: نخستین ساکنان، دین و فرهنگ، زبان و یا فعالیتهای مردم برای امرار معاش، مورد توجه قرار گرفته و در نهایت، به بررسی اهمیت راهبردی این جزیره و چرایی توجه غربیها به آن، پرداخته میشود.
همچنین، جزیره سقطره را میتوان از نظر آبادانی به چهار بخش تقسیم کرد: شرقی سرسبز و پرآب در اثر بارشهای موسمی، بخش غربی خشک که بیشتر فلاتی سنگ آهکی یا گرانتیتی است، ساحل جنوبی و دشت پایین جبل حاجر و نیز ساحل پست شمالی آباد که حدیبو، شهر مهم اداری و مناطق مسکونی پررونقی چون: موری، دهام و قبا در آن است.
موقعیت راهبردی سقطره و استعمارگران اروپایی سقطره، به دلیل موقعیت راهبردی خود، مورد توجه قدرتهای شرق و غرب بود؛ در 912ق/ 1507م، نخستین گروه از اروپاییها، به فرماندهی آلفونسو دی آلبو کرک سقطره «جزیرة سقطره وسکانها»، ص 496؛Western Arabia and the Red Sea, 228, 611, 612; Peutz , Shall I Tell You What Soqotra Once Was, p.