چکیده:
عبدالرحمان الناصر(350-300هـ/961-913م) خلیفه ی اموی اسپانیا در سال 300هـ/913م هجری بعد از مرگ جدش امیر عبدالله بن محمد بن عبدالرحمان به حکومت اندلس منصوب شد. همزمان با روی کار آمدن وی اوضاع سراسر اندلس آشفته گشت، اما عبدالرحمان با سرکوب مخالفان داخلی و خارجی و جنگها و جهادهای بسیار به اوضاع آشفته ی اندلس پایان داد. عبدالرحمن علاوه بر آرام نمودن اوضاع سیاسی اندلس، به فعالیتهای فرهنگی مختلفی نیز دست زد که تاثیرات مهمی در تاریخ اندلس به جای گذاشت و در رونق و شکوفایی فرهنگ اندلس سهم بسزایی ایفا نمود. در این مقاله، اقدامات فرهنگی عبدالرحمان الناصر و نقش وی در پیشرفت و شکوه فرهنگ اندلس مورد بررسی و تحلیل قرا می گیرد.
خلاصه ماشینی:
از جمله مطالبی که دلالت بر اهمیت زن در دوران تمدن عرب میکند، این است که زنان بسیاری از ارباب فضل و کمال در این زمان به ظهور پیوسته و در این عهد میزیستهاند، و کوند به طور اختصار گفتار مورخین زمان عبدالرحمن سوم خلیفهی اسپانیا را چنین نقل میکند که: «عبدالرحمن ضمن اینکه از انواع زیبایهای شهر الزهراء کامیاب میشد، دوست داشت از اشعار کنیز مخصوص و امین بر اسرارش «مزنه» نیز بهرهمند گردد، و همچنین اشعار «عایشه» را که مطابق نقل ابن حیان دانشمندترین زنان عصر خود بود، و زن زیبارو و شاعر دیگری به نام صفیه را دوست میداشت»(گوستاولوبون، 1358: 504-503) در نهایت از آنجا که در این عهد، الناصر اهمیت زیادی برای علم و علماء قائل بود، دانشمندان و فضلا زیادی در زمان وی پدید آمدند، کثرت این علما در زمان الناصر به حدی بود که ذهبی میگوید: «در دولت الناصر علما و فضلا بسیاری جمع شدند، چنانکه در هیچ دولتی اینگونه جمع نشدند»(ذهبی،1992، ج25: 237) مقری نیز می گوید: «قرطبه دارالعلوم، کرسی سلاطین و مرکز سپاه اسلام است»(مقری، بی تا، ج2: 202).
نتیجه گیری همانطور که در این پژوهش و بررسی آمد، اقدامات فرهنگی عبدالرحمان الناصر در بخشهای مختلفی صورت گرفت، وی قبل از هرچیز تواتنست با ایجاد قصرهای مخلتف، از جمله قصر الزهراء که یکی از شگفتترین و زیباترین قصرهای جهان اسلام به شمار میآید، شکوه فرهنگ و تمدن اندلس را در عرصهی تاریخ به نمایش بگذارد، بعد از آن نیز در ساخت مسجد قرطبه با حاکمان پیشین اندلس همراه گشت و به مرمت و افزودن به آن پرداخت، اما آنچه که بیشتر از همه در میان اقدامات فرهتگی الناصر جلوه میکند، اهمیتی است که وی برای علم، علما و دانشمندان قائل شده است، به گونهی که میتوان گفت عصر الناصر، عصر تجمع فضلا و علما در قرطبه پایتخت امویان اندلس بود، چرا که زمینههای لازم و مساعد جهت حضور دانشمندان علوم مختلف، و بحث و تفحص، را برای آنان فراهم آورده بود، از جمله این شرایط مساعد عبارت بودند از: 1.