چکیده:
با ظهور مفهوم «تفکر راهبردی»، متفکران و محققان بسیاری تلاش کردهاند تا از نگاه خود تعریف مشخصی برای آن ارائه کنند و یک مدل منطقی برای سنجش قابلیت تفکر راهبردی ارائه نمایند. باوجوداین و بهرغم غنای بسیار زیاد منابع دینی و علوم اسلامی، تلاشهای ناچیزی برای استخراج مؤلفههای تفکر راهبردی با رویکرد اسلامی انجام شده و خلأ تحقیقات بومی و اسلامی در این زمینه کاملاً مشهود است. هدف از تحقیق حاضر شناسایی مؤلفههای اساسی تفکر راهبردی با بررسی منابع اسلامی است. در این تحقیق، برای گردآوری دادهها و اطلاعات مورد نیاز، از تفاسیر قرآن کریم، احادیث و روایات، آثار و سخنرانی اندیشمندان دینی معاصر، و منابع استنادی علوم اسلامی استفاده شده است. همچنین، با توجه به هدف تحقیق، از شیوة تحلیل مضمون (تم) بهرهگیری شده و واحدهای منتخب متن مورد مطالعه در فرایندی تکاملی به کدها، تمها، و محورها (مؤلفههای نهایی) تبدیل شده است. سپس، برای تعیین اولویت محورهای تفکر راهبردی، پس از اخذ نظر خبرگان، بهوسیلة پرسشنامه، از تکنیک فرایند تحلیل سلسلهمراتبی (AHP) استفاده شده است. بر اساس نتایج تحقیق، بهترتیب اولویت، محورهایِ توجه به سنتهای الهی، بصیرت، آرمانخواهی، دوراندیشی، حکمت، و اتصالِ تدبیر تبیینکنندة مفهوم تفکر راهبردی از منظر اسلام است.
With the advent of the concept of "strategic thinking", Visionaries and many researchers have tried to look at a definition for the offer and a logical model to measure the ability to provide strategic thinking. However, despite highly enriched Islamic religious sources and Sciences, little effort is made to extract the components of strategic thinking with an Islamic approach and deficiency of local and Islamic research in this area is quite evident. In this study, to collect data and information required, the direct reference to the Qur'an, the hadith, Islamic Science Citation text presentations and resources have been employed and according to research, open coding practices are used. In this manner, the text of the units studied in an evolutionary process scripts, concepts and categories (the components) are converted; then, after obtaining the opinion of the experts by questionnaire, to determine the preference of the components of the Analytical Hierarchy Process (AHP) and Expert Choice software was used. The final components are extracted in order of preference in this study include: "According to the divine traditions, vision, idealism, foresight, wisdom and prudence connection.
خلاصه ماشینی:
باوجوداین و به رغم غنای بسیار زیـاد منـابع دینـی و علوم اسلامی، تلاش های ناچیزی برای استخراج مؤلفه های تفکر راهبردی با رویکرد اسلامی انجام شده و خلأ تحقیقات بومی و اسلامی در این زمینه کاملا مشهود است .
این بصیرت کمک می کند تا در شرایط پیچیدۀ کسب وکار واقعیـت هـای بـازار و قواعـد آن به درستی شناخته شود؛ ویژگی های جدید بازار زودتر از دیگران کشف شود و راهکارهـای بدیع و ارزش آفرین برای پاسخ گویی به این شرایط خلق شـود (غفاریـان و علـی احمـدی، ١٣٨٢) تفکر راهبردی تصویری از آینده ، فرصت ها، و تهدیدهای آن به دست میآورد که بـا استفاده از آن میتوان دورنمای حقیقی سازمان را ترسیم کرد.
در تحقیقی که در سال ١٣٨٩ انجام شده ، یاجم نتیجه گرفت برای آنکـه مـدیران دارای تفکر راهبردی باشند، باید عوامل متعددی دارا باشند، از قبیل خلاقیت و توجه بـه گذشـته ، حال ، و آینده ؛ ارزیابی محیط ؛ مدیریت تعارض ؛ موقعیت شناسی؛ آینـده نگـری؛ هوشـمندی؛ تنوع در الگوی ذهنی؛ مسئولیت پـذیری؛ جـو سـازمانی و همـاهنگی؛ دیـدگاه سیسـتمی ؛ و رویکرد فرایندی (میرآخوری و همکاران ، ١٣٩٣).
لذا، به منظور احصای مؤلفه های اساسی مؤثر بر تفکـر راهبـردی بـا رویکرد اسلامی و ارائۀ الگوی جامع در ایـن زمینـه ، از روش تحقیـق تحلیـل مضـمون (تـم ) استقرایی (مبتنی بر داده ها) استفاده شده است .