چکیده:
مجازات حبس با وجود تبعات منفی برای افراد، جامعه و دولت، سهم بالایی در احکام صادره دادگاهها داشته و در عین حال بر جلوگیری از تکرار جرم تأثیر کمی دارد. مجازاتهای جایگزین حبس به عنوان بارزترین تلاش برای رفع این نقیصه محسوب میشود. در تعیین مجازاتهای جایگزین میتوان نظام مجازاتی بر مبنای شرایط اجتماعیِ وقوع جرم در نظر گرفت که در این پژوهش، نظام مجازاتهای اجتماعی نامیده شده است. مجازاتهای اجتماعی نظامی است که در آن احکام، با در نظر گرفتن شرایط وقوع و نوع جرم، شرایط مجرم و میزان برخورداری او از سرمایههای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی و شرایط بزهدیده صادر میشود. این مقاله به بررسی قابلیت جلوگیری ارتکاب جرمِ مجازاتهای جایگزین حبس و مجازاتهای اجتماعی در مقایسه با مجازات زندان میپردازد. در این تحقیق که مطالعهای کیفی است، با 65 نفر از قضات و حقوقدانان با روش انتخاب هدفمند مصاحبه شده است. دادهها با مصاحبههای نیمهساخت یافته جمعآوری و تحلیل آنها با روش تحلیل محتوای کیفی جهتدار و تحلیل تماتیک انجام شده است. یافتههای تحقیق نشان میدهد که اکثریت پاسخگویان مجازاتهای اجتماعی را به شرط اجرای صحیح، بیش از مجازات حبس بر کاهش جرم موثر دانسته و این نوع مجازاتها را دارای پیامدهای منفی زندان نمیدانند.
خلاصه ماشینی:
مجازات های اجتماعی نظامی است که در آن احکام ، با در نظر گرفتن شـرایط وقوع و نوع جرم ، شرایط مجرم و میزان برخورداری او از سـرمایه هـای اقتصـادی ، اجتمـاعی ، فرهنگـی و سیاسی و شرایط بزه دیده صادر می شود.
مجازات های اجتماعی جایگزین حبس مجازات های جایگزینی هستند که با توجه به نقـش هـای مجرم ، سرمایه های او، میزان خسارت و لطمه ای که به جامعه و زیان دیدگان وارد کرده اند و با مشـارکت دیگر نهادهای دولتی ، عمومی و مردمی به مجرمین اعمال میشود.
1. Mass Imprisonment مجازات های جایگزین حبس ، اهداف و ویژگیها در واژه نامه جرم شناسی ١ مجازات های جایگزین حبس ٢ این گونه تعریف شده اسـت : مجـازات هـایی است که توسط دادگاه کیفری در مورد متخلفین اجرا می شود و شامل اشکال مختلفی از توبیخ ، جریمـه - های مالی، نظارت بر مجرم و کار بدون مزد و غیره است که در اغلب موارد جایگزین مجازات زندان می - شوند(٥١ :٢٠١٢ ,McLaughlin and Muncie).
با توجه به حوزه بحث این مقالـه کـه در جامعـه شناسـی حقوقی است مراد از مجازات های اجتماعی رسمی، مجازات هایی ترکیبـی اسـت ، کـه بـر اسـاس شـرایط مجرمین ، انواع جرائم ، شرایط بزه دیده و شـرایط جامعـه و میـزان برخـورداری مجـرمین از سـرمایه هـای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی تعیین میشود.
از آن جا که در این مقاله اساس مجازات های اجتماعی رسمی مطرح شده ، مبتنی بر میزان برخورداری سرمایه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی است کـه مجرمـان برخوردارنـد، لازم اسـت توضـیح مختصری درباره سرمایه ها داده شود.