چکیده:
منطقه بوشهر یکی از قدیمترین لنگرگاههای تجاری ایران بوده است. اهمیت تجاری و ارتباطی
این منطقه» فراز و نشیبهای زیادی را در تاریخش سبب شده است. بررسی هریک از تحولات
رخ داده در بندربوشهر نیازمند آگاهی از جغرافیای تاریخی این بندر و پیشینه تاریخی مکان
بروز رویداد است. در نوشتار پیش رو تلاش شده است تحوللات رخ داده در این خطه مورد
مطالعه قرار گیرد و چشماندازی از گذر زمان بر این منطقه از دوره باستان تا اواخر دوره قاجار
ارئه شود. اگرچه بندربوشهر بندری نوبنیاد محسوب میشود و از سده دوازدهم هجری با
اقدامات نادرشاه افشار و پس از آن تحت اداره آلمذکور اهمیت سیاسی و اقتصادی فزایندهای
یافت» ولی شبهجزیره بوشهر پیشینهای پنج هزارساله دارد که پشتوانهای تاریخی برای بندربوشهر
به حساب میآید.
خلاصه ماشینی:
ابنبلخی در توصیف راههای کاروانی و پستی خلیج فارس به مرکز ایران و بالعکس میگوید که این راهها به بوشهر منتهی میشدهاند و این خود نشانه خوبی برای پی بردن به امنیت تجاری بوشهر، در قرن ششم هجری و مدتها پیش از اعتبار یافتن این بندر از سوی نادر شاه افشار است.
لطیف خان محل کنونی شهر بوشهر را که در آن زمان یک آبادی کرانهای بود را برای مرکز عملیات فرماندهی خود انتخاب کرد و شهر ریشهر را به این محل منتقل ساخت و در آن ساختمانهایی بنا کرد و نام آنجا را به بندر «نادریه» تغییر داد، ولی پس از نادرشاه بوشهر خوانده شد.
در این اثنا شورشی در فارس رخ داد؛ اگرچه نادر شاه آنرا فرونشاند ولی سران شورشی به یکی از جزایر خلیج فارس پناه بردند و برای نخستین بار اهمیت نیروی دریایی در برابر چشم نادر مجسم گشت و از کمپانی هلندی و انگلیسی هند شرقی تقاضا کرد کشتیهایی به وی کرایه دهند تا بتواند سران شورشی را دستگیر سازد؛ سران شرکت به راست یا دروغ اظهار کردند که اگر درخواست نادر را بپذیرند، تجارت آنها در مسقط و جزایر متعلق به اعراب و عثمانیان دچار خسارت خواهد شد.
با اینکه اقدامات گسترده نادرشاه برای تشکیل ناوگان دریایی و ساخت کشتی در بوشهر به انجامی نرسید، اما نادر شاه با کمال اصرار به توسعۀ ناوگان خود پرداخت وقتی در ایران از اجرای این مقصود عاجز گشت و به ناچار راه پرهزینهتر، که سفارش به سورات هند بود را انتخاب نمود.