چکیده:
نگارش بهعنوان بخشی از زبانشناسی کاربردی، از اهمیت خاصی برخوردار است. با توجه به نقش اساسی که کتابهای درسی در بافت آموزشی ایفا میکنند و با تکیه بر این مهم که یادگیری صحیح و بنیادی مهارتهای نگارشی، راهی برای رسیدن به استقلال و خودکفایی در حوزههای کاربردی زبان بهخصوص در راستای ارتباطات علمی، ادبی و فرهنگی بهشمار میآید، این پژوهش به جنبههای آموزشی مربوط به نگارش در کتابهای فارسی دورههای راهنمایی و دبیرستان میپردازد؛ همچنین آنها را با کتابهای نگارش انگلیسی که در حال حاضر در دانشگاهها تدریس میشوند مقایسه میکند. این پژوهش مقایسهای، سه جنبة تقسیم موضوعات، ترتیب موضوعات و نحوة ارائة مطالب نگارشی را شامل میشود. نتایج حاصل، درصد فراوانی مطالب مربوط به نگارش در سه دورة راهنمایی در قالب نکتهپردازی و در دورة متوسطه در قالب درس، ناهماهنگی در ترتیب موضوعات و از همه مهمتر کمرنگ بودن اصل فرآیندمحوری در نحوة ارائة موضوعات نگارشی در کتابهای درسی فارسی است.
خلاصه ماشینی:
از آنجــا کــه درس نگــارش از اهمیــت زیــادی برخــوردار اســت و بــه طور کلــی کســب مهارت های نگارشـی یکـی از راه هـای اسـتقلال و خودکفـایی در حـوزه هـای کـاربردی زبـان بــه منظور ایجــاد ارتبــاط بــا دیگــران بــه شــمار میآیــد، ایــن تحقیــق بیشـــتر بــه جنبــه های آموزشـی مربـوط بـه نگـارش در کتاب هـای فارسـی راهنمـایی و دبیرسـتان و مقایسـۀ آن هـا با کتاب های نگارش انگلیسی میپردازد.
در مرحلـۀ اول ، نتـایجی کـه از فراوانـی مطالـب مربـوط بـه درس نگـارش در کتاب هـای فارســی دوره هــای راهنمــایی و دبیرســتان بــه دســت آمده اســت نشــان میدهــد کــه بالــاترین میزان درصد متعلق به نکات نگارشی اسـت امـا بـا بررسـی کیفـی کـه بـه عمـل آمـد، در سـه دورة راهنمایی، موضـوعات مربـوط بـه نگـارش عمـدتأ محـدود بـه نکتـه پـردازی اسـت .
بـرای مثــال در مییــرز (٢٠٠٦ و ٢٠٠٩)، مطالــب به گونــه ای طراحــی و ســامان دهی شــده اند کــه دانش آمـــوزان را در جهـــت توانمندســـازی در کـــاربرد مطالـــب هـــدایت میکننـــد؛ دوبـاره نویسـی یـا تکـرار در امـر نگـارش نویسـنده را بـه بیـان ایـدة اصـلی نزدیـک میکنـد (زامــل ، ١٩٨٢)؛ بنــابراین ، نگــارش بــر محــور فرآینــد، نویســنده را در ایــن رونــد یــادگیری درگیر میسـازد، بـه طوری کـه میآمـوزد چهـار مرحلـۀ اصـلی نگـارش یعنـی برنامه نویسـی، پیش نویســی، ویــرایش و دوباره نویســی بایــد در مســیر غیرخطــی ٢ (ســو، ١٩٩٥، بــه نقل از ریچـاردز و رنانـدیا، ٢٠٠٢) قــرار گیـرد یـا بــه قول کراشـن «بـازپردازش »٣ (١٩٨٤، بــه نقل از ریچــاردز و رنانــدیا، ٢٠٠٢) شــود.
بـا توجه به ایـن کـه اهـداف کتاب هـای فارسـی، تکیـه و تأکیـد بـر مهارت هـای زبـانی و نیز توجـه دسـت اندرکاران بـه ارتقـای کیفیـت علمـی اسـت ، ایـن پـژوهش مقایسـه ای نشـان میدهــد کــه تفاوت هــای آشــکاری بــین نحــوة تــدریس ، ترتیــب و فراوانــی موضــوعات نگارشــی بــین فارســی و انگلیســی وجــود دارد.