چکیده:
آیا دین، روح و بدنی، یا مغز و پوستی یا گوهر و صدفی دارد؟ اگر چنین است روح و مغز و گوهر دین در قرآن مجید کدام است؟ سخن این نوشتار این است که روح و گوهر دین در قرآن مجید «اسلام» ، یعنی تسلیم بودن در مقابل حقیقت است و آرمان و هدف دین این است که انسان هایی این گونه پرورش دهد. قرآن مجید به شیوه نام گذاری تعیینی، نام دینی را که به آن دعوت می کند، «اسلام» گذاشته است. همه پیامبران مسلمان بوده و به اسلام دعوت می کرده اند. تنها دین مورد قبول خدا اسلام است و هرکس در پی جویی دینی جز اسلام باشد معذور نیست. ملاک و معیار رده بندی ادیان در قرآن پرورش انسان های تسلیم حق است. این امرنشان دهنده این است که روح و گوهر دین در قرآن «اسلام» ، یعنی تسلیم بودن در مقابل حقیقت است.
خلاصه ماشینی:
۱. معنای واژۀ اسلام قرآن مجید کلمۀ «اسلام» را برای دین خاتم به کار میبرد: «به کسانی که به آنان کتاب داده شده و به مشرکان بگو: آیا اسلام میآورید؟ پس اگر اسلام آوردند، قطعا هدایتیافتهاند؛ و اگر روی برتافتند، فقط رساندن پیام بر عهدۀ تو است و خداوند به بندگان بیناست» (آلعمران/20).
اما کلمۀ «الاسلام» در این آیه به چه معناست؟ برخی از مفسران آن را به معنای شریعت و دین خاتم گرفته و از آن برداشت کردهاند که هر کسی به دین دیگری غیر از دین اسلام، یعنی آیین قرآن و محمد(ص)، باشد، از او پذیرفته نیست (رازی، 1408: 4/۴۱۸؛ فخر رازی، 1420: 8/۲۸۲؛ میبدی، 1371: 2/۱۹۰؛ آلوسی، 1415: 2/۲۰۷).
سخن دیگر این است که از آیاتی از قرآن مجید برمیآید که ملاک و معیار ردهبندی ادیان نیز همین است و از نظر این کتاب، دینی برتر و بالاتر و نزدیکتر به حق است که انسانهایی تسلیم در مقابل حق، و نه مستکبر، پرورش میدهد؛ انسانهایی که در مقابل حقیقتی که برای آنان آشکار شده، خاضع و خاشع هستند.
روح دین و گوهر آن در قرآن مجید، تسلیم محض بودن در مقابل حقیقت است؛ به همین دلیل، همۀ پیامبران الاهی مسلمان بوده، به اسلام دعوت میکردند؛ به همین جهت، تنها دین مقبول نزد خدا اسلام است و همگان باید اسلام را به عنوان دین پیجویی کنند و هر کس غیر از اسلام، به این معنای فطری و درونی، دینی را پیجویی کند، نهتنها از او پذیرفته نیست، بلکه برای این خطای خود معذور نیست؛ چراکه با حکم فطرت خود مخالفت کرده است.