چکیده:
این پژوهش با هدف مقایسه اثربخشی درمان چندوجهی لازاروس و چندوجهی معنوی- مذهبی بر شدت علائم روان شناختی در بیماران سوء هاضمه کنشی طراحی و اجرا گردید. این پژوهش، تجربی و کاربردی است و با طرح پژوهشی پیش آزمون- پس آزمون با کنترل انجام می شود. جامعه پژوهش، بیماران گوارشی منطقه 5 تهران بوده و 54 بیمار به روش نمونه گیری در دسترس و با گمارش تصادفی و در قالب دو گروه آزمایشی و یک گروه کنترل انتخاب شدند. ابزار پژوهش، فرم کوتاه علائم روان شناختی بوده و داده ها از طریق تحلیل واریانس با اندازه های تکراری چندمتغیری و آزمون های تعقیبی بونفرنی و با به کارگیری نرم افزار SPSSتجزیه وتحلیل شدند. یافته ها نشان داد که درگروه های آزمایشی، در هر سه مولفه علائم روان شناختی، به هنگام ورود به پژوهش و بعد از درمان و در دوره پیگیری، اختلاف معنا داری وجود داشته است؛ درحالی که در گروه کنترل، از این نظر تفاوت معنا داری مشاهده نشد. همچنین از این لحاظ بین گروه های درمانی، تفاوت معناداری دیده نمی شود. بنا بر نتایج یادشده، امکان بهره گیری از مداخله های پیش گفته را در بیماران یادشده فراهم ساخته است.
خلاصه ماشینی:
بهرغم دستیابی به شواهد روزافزون در نقش کلیدی فرایندهای روانی در بیماری سوءهاضمة عملکردی (لوی (Levy) و همکاران، 2006) و موفقیت پایین درمانهای طبی در بهبود علائم بیماران مبتلا به FD (آلشر (Allescher)، 2006)، مطالعات گزارششده از تأثیر مداخلات روانشناختی بر نشانههای سوءهاضمة عملکردی بسیار اندک است (لی (Lee) و همکاران، 2010؛ ماهادوا و گاه (Mahadeva & Goh)، 2011؛ فراری (Ferrari)، 2015؛ آریو (Orive) و همکاران، 2015؛ پورنیکدست و همکاران، 2014).
اما در ارتباط با فرض اثربخشی درمان لازاروس بر علائم روانشناختی، نتایج آزمون تحلیل واریانس با اندازههای تکراری چندمتغیری جهت مقایسة سه مرحلة پیشآزمون و پسآزمون و پیگیری گروه آزمایشی در مؤلفههای علائم روانشناختی در جدول 2 نشان میدهد، آمارههای هر سه مؤلفه معنادار است (001/0>p).
اما نتایج جدول 4 در ارتباط با آزمون تحلیل واریانس با اندازههای تکراری چندمتغیری جهت مقایسة سه مرحلة پیشآزمون و پسآزمون و پیگیری گروه معنوی- مذهبی در مؤلفههای علائم روانشناختی نشان میدهد، آمارههای هر سه مؤلفه معنادار است (001/0>p).
در نهایت، نتایج آزمونهای تعقیبی بونفرنی جهت مقایسة زوجی گروهها که در جدول 8 نیز به تفصیل آمده است، نشان میدهد که گروههای درمانی (لازاروس و معنوی- مذهبی) نسبت به گروه کنترل در هر سه مؤلفه، در مرحلة پسآزمون و پیگیری موجب بهبود معنادار علائم شدهاند (001/0>p)؛ اما بین دو گروه درمانی از لحاظ میزان اثربخشی بر اضطراب و افسردگی، تفاوت معناداری در این مرحله دیده نمیشود (05/0<p)؛ اما در مؤلفة جسمانیسازی، گروه لازاروس نسبت به معنوی مذهبی، تفاوت معنادار داشته و اثربخشی بهتری دارد (001/0>p).
آزمون تعقیبی بونفرونی، مقایسة مؤلفههای علائم روانشناختی در سه مرحلة پژوهش (رجوع شود به تصویر صفحه) </p)؛ لیکن در مؤلفة جسمانیسازی، گروه لازاروس نسبت به گروه درمان چندوجهی معنوی ـ مذهبی، تفاوت معنادار داشته و اثربخشی بهتری دارد (001/0> جدول 4.