چکیده:
در عصر کنونی،اطلاعات, به نماد عصری مبدل گردیده که ما در آن زندگی میکنیم. امروزه بارها سخن از انفجار اطلاعاتیء
انقلاب، تکنولوژی اطلاعاتی و حتی جامعه اطلاعاتی به میان میآید. اصطلاح جامعه اطلاعاتی، بازگوکننده توسعه تکنولوژیهای
نوین اطلاعاتی و تجدید سازمان جامعه، پیرامون جریان اطلاعات است. امروزه اطلاعات در تمام صور خود به کمک شبکههای
انفورماتیک با سرعتی بیشازپیش در دسترس است. این روند با توجه به کاربرد روزافزون بزرگراههای اطلاعاتی، در حال سرعت
گرفتن بوده و اطلاعات به عنوان یک کالای قیمتی, در عرصه تمدن کنونی جهان ظاهر میشود. استقرار این جامعهه سبب
ایجاد صنایع، مشاغل و محصولات تازه میگردد؛ واقعیتی که زمینههای اقتصادی جامعه را با مظاهر جدیدی مواجه میکند.
زیرساختهای جامعه اطلاعاتی را میتوانیم درسه دسته زیر قرار دهیم:
الف. زیرساختهای ارتباطات از راه دور؛
ب. زیرساختهای مرتبط با دانشها؛
ج. زیرساختهای تکنولوژیک مرتبطکننده اطلاعات. در واقع, جامعه اطلاعاتی قبل از هرچیزء مولود پیوندهای سختافزاری و
نرمافزاری متعددی است که ریشه در ساختار فنی - اجتماعی آن دارد. در اینجا میتوان به مواردی از آنها اشاره کرد: دیحیتال,
پیدایش زبانهای نوین کامپیوتری همچون Gmail توسعه تمامی اجزای شبکههای مخابراتی مثل: کابل نوری، ماهواره و
تلفیهاء و بالاخره پیوند همگی آنها در ساختاری به نام اینترنت که شبکه را عملا از دیوارهای قبلی (سازمانی، محلی و ملی)
رها میسازد. جامعه اطلاعاتی، دربردارنده صوّر نوین ارتباطی در پرتو ابزارهای خاصّی مثل اینترنت میباشد که میتوان به
دوستیابی، کنفرانس، مناظره الکترونیک و... اشاره کرد. این پدیدهه سبب ایجاد انواعی از اجتماعات مجازی در فضای الکترونیک
گشته است. به این اعتبارء میتوان گفت فضاهایی با عناصر جدید و بدون مرزهای جغرافیایی و سیاسی، روابط اجتماعی را تحت
تاثیر قرار میدهند. یافتههای مقاله همان گونه که در ادامه خواهیم دید، حاکی از این موضوع است که ظهور جامعه اطلاعاتی,
مقارن با چند پدیده میباشد؛ مواردی همجون: الف. جهانی شدن اقتصاد؛ ب. ظهور اقتصاد مبتنی بر دانایی؛ ج. توسعه و کاربرد عمیق
شبکههای ارتباطی و پیامهای دیجیتال.
خلاصه ماشینی:
جامعه اطلاعاتی، جامعهای است همراه با خدمات اطلاعاتی رسانههای همگانی که با آهنگی سریعتر از دیگر جوامع و تفوق بر اندوختههای تجربی و دانش محض به پیش میرود؛ جامعهای که ارتباطات، عامل انتقالدهنده واقعی برای ایجاد تغییر و تحول در هر فرد به منظور دستیابی عملی به اطلاعات بیحد و مرز است و در آن، ارتباطات شبکه اطلاعاتی جهانی، جایگزین سرویس ارتباطات تلفنی جهانی شده و تولید ارزشهای اطلاعاتی، عامل تعیینکنندهای در توسعه جامعه است.
بحث برابری و نابرابری اجتماعی در جامعه اطلاعاتی را که مبتنی بر دسترسی برابر یا نابرابر به اطلاعات و رسانههاست، در دو سطح میتوان مطرح کرد؛ از لحاظ نظری میتوان گفت مطابق آنچه در تعریف جامعه اطلاعاتی آمده، رسانههای جدید اطلاعرسانی و شبکههای نوین ارتباطی و اطلاعاتی، انتشار و دسترسی به اطلاعات و دانش را آسانتر و بهتر میسازد و سبب کاهش فاصله بین گروهها، افراد و طبقات اجتماعی در داخل هر کشور از یک طرف، و همچنین کاهش فاصله بین کشورها از طرف دیگر میشود؛ اما در عمل، جهان شاهد یک شکاف اطلاعاتی دسترسی نابرابر به اطلاعات رسانههاست که با سرعت زیادی در حال افزایش است.
مارک پاستر (Mark Poster) در«عصر دوم رسانهها (The Second Media Age)» تأکید میکند در دوره جدید که اینترنت و ارتباطات الکترونیک در جامعه سیطره دارد، این دادهها و اطلاعات و یا به عبارت دقیق کلمه، این اجتماعات مجازی هستند که هویت افراد را میسازند (پاستر، 68:1377ـ 69) وسایل نوین اطلاعاتی و ارتباطی در اثر تغییراتی که در برداشتهای بشر امروزی به وجود میآورند، هویتها را در وضعیت کاملاً تازهای قرار میدهند که متفاوت و حتی مغایر با گذشته است.