چکیده:
نوعدوستی را میتوان مسألهای شهری قلمداد نمود؛ زیرا گمنامی و غریبهگی در شهرها بیشتر پدیدار میشود. از این رو، پژوهش حاضر، درصدد بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر گرایش به رفتارهای نوعدوستانه درهنگام بروز موقعیتهای غالباً اضطراری و نیازمند یاریرسانی در بین شهرنشینان است. اینکه چه عواملی نقش تسهیلکننده یا مانعشونده در مداخله و ارائهی رفتار یاریگرانه دارند. در این راستا، پس از انجام مصاحبههای مقدماتی با تعدادی از شهروندان و دستهبندی و استخراج عوامل اثرگذار، به نظریهها و مطالبی که به نسبت مفاهیم استخراج شده یعنی دینداری، اعتماد اجتماعی، احساس آنومی، شهرگرایی، فردگرایی، خوشایندی یا ناخوشایندی تجربههای گذشته، مسؤولیتپذیری اجتماعی و همدلی با نوعدوستی و رفتارهای دگرخواهانه میپرداختند، مراجعه و فرضیههای تحقیق پیریزی شد.
روش تحقیق، پیمایش و تکنیک مورد استفاده، مصاحبه به کمک پرسشنامهی محقق ساخته با سؤالهای بسته بر اساس پیگیری نظری مفاهیم به دست آمده از مصاحبه است. جامعهی آماری تحقیق را شهروندان 18سال و بالاتر شهر همدان تشکیل میدهند که با استفاده از فرمول کوکران، حجم نمونه 384 نفر تعیین گردید.
نتایج تحقیق نشان داد که با افزایش میزان احساس آنومی شهروندان و افزایش در شهرگرایی و فردگرایی، میزان گرایش به رفتارهای نوعدوستانه کاهش مییابد. در مقابل، هرچه میزان دینداری، اعتماد اجتماعی، خوشایندی تجربههای گذشتهی افراد از یاریرسانی، مسؤولیتپذیری اجتماعی و همدلی شهروندان بیشتر باشد، گرایش به انجام رفتارهای نوعدوستانه نیز بالاتر خواهد بود. این یافتهها مؤید نظرات ذکر شده در مصاحبههای مقدماتی و ادبیات نظری موجود در این حوزه است.
خلاصه ماشینی:
در این راستا، پس از انجام مصـاحبه هـای مقـدماتی بـا تعدادی از شهروندان و دسته بندی و استخراج عوامل اثرگذار، به نظریه ها و مطالبی که به نسبت مفاهیم استخراج شده یعنی دینداری، اعتماد اجتماعی، احساس آنومی، شهرگرایی، فردگرایـی، خوشایندی یا ناخوشایندی تجربه های گذشته ، مسؤولیت پذیری اجتماعی و همدلی با نوع دوستی و رفتارهای دگرخواهانه میپرداختند، مراجعه و فرضیه های تحقیق پیریزی شد.
ارائـه ی راه حـل هـایی برای افزایش میزان نوع دوستی و تقویت همبستگی و پویایی جامعه ، لـزوم مطالعـه در ایـن زمینه را نشان میدهد زیرا «کنش های دگردوستانه مهـم تـرین عامـل در پیونـد اجتمـاعی و مقوم حیات اجتماعی هستند» (عبداللهی و امینی،١٣٨٧: ٢).
ایـن پـژوهش هـا اگرچـه بـا قـرار دادن افـراد در یـک موقعیت واقعی سرکار دارند، اما فقط بعد روانی و فردی قضیه را مدنظر قرار مـی دهنـد کـه باعث تقلیل گرایی خواهد شد زیرا به نظر میرسد نوع دوستی مفهومی چند بعـدی اسـت و دارای دلالت های اجتماعی و جامعه شناختی نیز باشد.
در پـژوهش حاضـر، به جنبه ی منفی فردگرایی توجه شده است ؛ جنبه ای که صرفا بـه منـافع شخصـی و نـه بـه ارزش ها و خواست جامعه توجه میشود و پس از سنجش میـزان ایـن نـوع فردگرایـی در جامعه ی آماری پژوهش ، نسبت آن با گرایش به رفتارهای نوع دوستانه مـورد بررسـی قـرار خواهد گرفت .