چکیده:
امروزه، در اثر به هم خوردن تعادل زیستی به شکل توسعهی شهری و آلودگیهای زیستمحیطی، مسؤولیت و وظیفهی جوامع انسانی دربارهی محیط زیست اهمیت بیشتری یافته است. در این راستا، مفهوم شهروندی بومشناختی با تأکید بر وظیفهمندی و مسؤولیتپذیری انسان در ارتباط با جهان اکولوژیک شکل گرفته است. از طرف دیگر، رسانههای جمعی با سیطرهی خود بر تمامی جنبههای زندگی انسانی، نقش انکارناپذیری در تحقق شهروندی بومشناختی دارند. از این رو، در این پژوهش نقش رسانههای جمعی در تحقق شهروندی بومشناختی با روش پیمایشی مورد بررسی قرار گرفته است. ابزار تحقیق پرسشنامه بوده که با بهرهگیری از پژوهشهای خارجی طراحی و با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی مؤلفههای آن مشخص و بومیسازی شده است. جامعهی آماری تحقیق، شهروندان بالای 15 سال شهر تبریز در سال 94 هستند که 670 نفر از آنان با استفاده از فرمول کوکران و به شیوهی نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای انتخاب شدهاند. یافتههای تحقیق نشان میدهد که، شهروندی بومشناختی از وضعیت خوبی در بین شهروندان تبریزی برخوردار است. همچنین در میان ابعاد 11 گانهی شهروندی بومشناختی، همهی ابعاد از میانگین متوسط به بالایی برخوردار بوده اما بعد عضویت در انجمنهای زیستی دارای کمترین میانگین بوده است. نتایج آزمون همبستگی پیرسون نیز نشان میدهد که رسانههای جمعی با شهروندی بومشناختی ارتباط معناداری ندارد اما هر دو بعد رسانههای جمعی داخلی و خارجی ارتباط معناداری با شهروندی بومشناختی دارند به طوری که، ارتباط رسانههای جمعی داخلی مثبت و رسانههای جمعی خارجی منفی بوده است.
خلاصه ماشینی:
مطالعه ی نقش رسانه های جمعی در تحقق شهروندی بوم شناختی (مورد مطالعه : شهروندان شهر تبریز) امـروزه ، در اثـر بـه هـم خـوردن تعـادل زیسـتی بـه شـکل توسـعه ی شـهری و آلـودگیهـای زیست محیطی، مسؤولیت و وظیفه ی جوامع انسانی درباره ی محیط زیست اهمیت بیشتری یافتـه است .
کلید واژه ها: شهروندی بوم شناختی، رسانه های جمعـی داخلـی، رسـانه هـای جمعـی خـارجی، شهروندان تبریز مقدمه برخی از پژوهشگران مطالعات محـیط زیسـت معتقدنـد کـه مشـکلات زیسـت محیطـی نتیجه ی فعالیت انسان بوده و بدرفتاریهای انسان در قبال محیط زیست در درازمدت بـه عنوان خطیرترین تهدید نسبت به جهـان شـناخته شـده انـد و عملکـرد نامناسـب انسـان ، تغییرات مضر و برگشت ناپذیری را بر شرایط زیست محیطی و زنـدگی در زمـین تحمیـل میکند که اگر نتوان بر این مشکلات فائق شد، دیگـر جهـانی قابـل دوام و پایـدار بـرای نسل های آینده وجود نخواهد داشت تا در آن زندگی کنند (دانلپ و همکاران ، ٢٠٠٢).
آنچـه شهروندی بوم شناختی به دنبال بررسی آن است این است که انسان ها در ارتباط با محـیط پیرامون خود دارای وظیفه و تعهد هستند و این متعهد بودن انسان ها، هیچ حقی برای آنها 1- Andrew Dobson 2- Andrew Light بـه همــراه نخواهـد داشــت و ایـن مبتنــی بــر شـهروندی جهــانی اسـت کــه وظیفــه و مسؤولیت پذیری انسان ها را فارغ از مرزهای جغرافیایی برجسته میکند.
بنابراین در این پژوهش ، نخست شهروندی بوم شناختی در میان شهروندان شهر تبریـز بـه تشریح مورد بررسی قرار گرفته و ابعاد و مؤلفه های آن به صورت کامل مطرح شـده و بـا استفاده از داده ها و اطلاعات به دست آمده ، مورد بررسـی و تحلیـل قـرار گرفتـه اسـت .