چکیده:
مناطق حاشیهای شهرها مستعد پرورش انواع انحرافات اجتماعی از جمله رفتارهای خشونتآمیزند که به اعتقاد جامعهشناسان، فضای محله و خصوصیات مسکن ازجمله عوامل مهم مؤثر بر آن است. در این مطالعه که به روش پیمایشی انجام شده است، چهار منطقه در شهر کرمانشاه شامل دو منطقهی حاشیهای به نامهای جعفرآباد و دولتآباد و دو منطقهی غیرحاشیهای به نام مسکن و الهیه از نظر شاخصهای محله، مسکن و سایر متغیرها مورد مقایسه قرار گرفتهاند. جامعهی آماری پژوهش را جوانان 15 تا 29 ساله ساکن در این چهار ناحیه تشکیل میدهند که از میان آنان 400 نفر به روش تصادفی خوشهای چندمرحلهای انتخاب شدهاند. بر اساس نتایج پژوهش، وضعیت مالکیت مسکن و تراکم تعداد افراد در مسکن بر میزان خشونت مؤثرند. سایر عوامل مؤثر بر میزان خشونت عبارتند از: تجربهی خشونت والدین در کودکی، مصرف دخانیات، رواج خشونت در محله و میزان مذهبی بودن. یافتههای پژوهش نشان میدهند که عوامل فرهنگی و اجتماعی بیش از متغیرهای اقتصادی (درآمد) و بومشناختی (کیفیت مسکن) بر رفتارهای خشونتآمیز تأثیر دارند.
خلاصه ماشینی:
با احتساب اینکه اغلب ، آمـار رسـمی بـا میـزان واقعـی رفتارهـای انحرافـی ازجملـه خشونت تفاوت دارد (مارنین ١، ١٩٩٧) و نظام ثبت آمار جـرائم در ایـران دارای نقایصـی است (اجلالی، ١٣٨١: ١٢٧)؛ ازاین رو خشـونت جوانـان در کرمانشـاه را بایـد بـه عنـوان مسأله ای اجتماعی در نظر گرفت .
روان شناسان ، زیست شناسان و جرم شناسان نیز تبیین های دیگری از این مسأله ارائه میدهند (ستوده ، ١٣٨٣) بنابراین باید دید آیا تأثیر مسکن و محلـه مسـتقل از عوامل دیگر است یا تشدیدکننده و یا خنثیکننده ی آن و آیا اصولا میتوان بـرای عوامـل محیطی چون محله و مسکن با توجه بـه فضـای فرهنگـی حـاکم بـر نـواحی حاشـیه ای شهری، جایگاه ویژه ای قائل شد؟ در این مقاله با استفاده از رویکردی مقایسـه ای بـین دو ناحیه ی حاشیه ای و غیر حاشیه ای، سعی شده است این موضوع بررسی شود.
مسـکن نامناسب باعث ایجاد تنش در میان ساکنان شده و درصورتیکه مالکیت بر مسکن وجـود 1- Haralambos and Holborn 2- Shaw and McKay 3- Park 4- Sutherland نداشته باشد، جابجاییهای زیاد باعث عدم تشکیل احساس تعلق به محیط در افراد شـده و وقوع رفتارهای انحرافی ازجمله رفتارهای خشونت آمیز را تسهیل مینماید.
بـه عبـارت دیگـر، تـأثیر عوامـل محلـه و مسـکن بـر (رجوع شود به تصویر صفحه) نمودار شماره ی ٢: الگوی نظری تحقیق با توجه به نظریه های مطرح شده در پژوهش رابطـه بـین کیفیـت مسـکن ، نـوع مالکیـت مسکن ، تراکم مسکن ، میزان مذهبی بودن افراد، سطح تحصیلات ، میزان درآمـد، قومیـت ، میزان مصرف دخانیات و تجربه ی خشونت در خانواده بـه عنـوان متغیرهـای مسـتقل بـا رفتارهای خشونت آمیز به عنوان متغیر وابسته ، مورد آزمون قرار گرفت .