چکیده:
یکی از اسلوب های ادبی به کار رفته در قرآن کریم ، اسلوب مجاز است . مجاز یکی از مهم ترین و موثرترین ساختارها و صنایع بیانی در بلاغت به شمار میرود،. لذا با توجه به اهمیت این عنصر بیانی در قرآن کریم و دلالت های ظریف آن وجایگاه این عنصر در شیوه ی ارائه ی مقصود، ترجمه مجازهای قرآنی بررسیهای دقیق ، مستقل و کاملی را میطلبد. در این پژوهش از میان انواع مجاز به مجاز مفرد مرسل و از جمع ترجمه های بسیار معاصر قرآن ، به ترجمه ی آقایان «آیتی، انصاریان ، الهی قمشه ای، خرمشاهی، فولادوند، مشکینی و مکارم شیرازی» که از اشتهار بیشتری برخوردارند، با روش توصیفی_تحلیلی پرداخته شده است . بررسیهای انجام شده نشان میدهد که مترجمان محترم از روش های مختلفی برای ترجمه ی مجاز استفاده کرده - اند و هر یک از ایشان سبک خاصی را دنبال نکرده اند؛ حتی گاهی دیده میشود که ترجمه ها مفهوم مورد نظر تعبیر مجازی را نمیرساند و تنها به معنای تحت اللفظی بسنده شده است .
همین امر موجب بروز نوسانات زیادی در ترجمه ی آنان میگردد. نتیجه اینکه ، بهترین ترجمه برای تعابیر مجازی ترجمه ای است که ضمن انتقال مفهوم مورد نظر به زبان مقصد، دارای جنبه ها و جاذبه های بلاغی نیز باشد. از آن جایی که در ترجمه ی آقایان مشکینی و مکارم شیرازی، ترجمه ی بسیاری از تعابیر مجازی، براساس علاقه ی مجازها صورت گرفته است لذا ترجمه های آنها به معنای مراد مجازهای مرسل نزدیک تر است .
خلاصه ماشینی:
در این پژوهش از میان انواع مجاز به مجاز مفرد مرسل و از جمع ترجمههای بسیار معاصر قرآن، به ترجمهی آقایان «آیتی، انصاریان، الهی قمشهای، خرمشاهی، فولادوند، مشکینی و مکارم شیرازی» که از اشتهار بیشتری برخوردارند، با روش توصیفی_تحلیلی پرداخته شده است.
بررسیهای انجام شده نشان میدهد که مترجمان محترم از روشهای مختلفی برای ترجمهی مجاز استفاده کردهاند و هر یک از ایشان سبک خاصی را دنبال نکردهاند؛ حتی گاهی دیده میشود که ترجمهها مفهوم مورد نظر تعبیر مجازی را نمیرساند و تنها به معنای تحت اللفظی بسنده شده است.
لذا پرسشهای ذیل در این تحقیق مورد سؤالاند که: روشهای ترجمهی انواع مجاز کدامند و مناسبترین روش در ترجمهی مجازهای قرآن کدام روشاند؟ مترجمان موردنظر در این پژوهش برای ترجمهی مجاز مفرد مرسل چه روشهایی را در پیش گرفته اند و تا چه اندازه موفق بوده اند؟ با بررسی ترجمههای مورد نظر تاکنون، میبینیم که مترجمان از سه روش «معنایی»: ذکر معنای لغوی و مجازی واژگان، «ارتباطی»: بیان مقصود و مراد مجاز و«معنایی- ارتباطی»: روشی که در آن ابتدا معنای مجازی و سپس منظور از مجاز ذکر میشود، استفاده کردهاند و هیچکدام از آنها روش مشخص و یکنواختی ندارد.
مقالهای نیز با عنوان «نگاهی به ترجمهی مجاز مرسل در قرآن کریم با بررسی موردی ترجمهی آیتی، الهی، فولادوند و خرمشاهی» توسط عباس اقبالی کار شده است که تفاوت مقالهی حاضر با مقالهی ایشان این است که در اینجا، نمونههای قرآنی در هفت ترجمه بررسی ونحوهی عملکرد مترجمان تحلیل ونهایتا ترجمه ای به عنوان ترجمهی پیشنهادی ارائه شده است.
(رجوع شود به تصویر صفحه) همچنان که ملاحظه میشود همهی مترجمان برای ترجمهی مجاز موجود در آیه از روش ارتباطی استفاده کرده و تنها معنای مجازی را در ترجمه لحاظ کردهاند.