چکیده:
شعر و ادبیات هر کشوری متناسب با تحولات سیاسی و اجتماعی دچار تغییرودگرگونی می شود. چرا که ادبیات و شعر با حوادث اجتماع رابطه ای عمیق و پیوندی ناگسستنی دارند. این موضوع در ادبیات ایران نیز قابل لمس و محسوس است. دو واقعه ی عظیم؛ یعنی ،انقلاب اسلامی و دفاع مقدس درادبیات ایران دگرگونی بسیار زیادی ایجاد نمود وتقریبا تمام حوزه های شعر فارسی از جمله، مضامین نوگرایانه در قالب های سنتی مانند«غزل» و«شعرنو» و«سپید» دچار تحول عمیق گردید. موضوعی که این مقاله، تلاش دارد تا در قالب «بررسی ارزش مداری و فرهنگ پایداری در اشعار نوگرایانه پس از دوران دفاع مقدس و دهه 70 و 80» مورد بررسی قرار دهد. لذا پس از بسط فضای مفهومی موضوع تحقیق، به تبیین ارزش مداری وفرهنگ پایداری در این دوران پرداخته و آن را در اشعار پس از دوران دفاع مقدس بررسی می کند. مطابق با مستندات ارائه شده در این مقاله، روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات در آن، کتابخانهای میباشد. یافتههای این مطالعه، حاکی از آن است که اولا به نظر می رسد شرایط پس از جنگ باعث شده تا شاعران درون مایه ها ومضامین نو وجدیدی را در جهت حفظ ارزش ها و فرهنگ مقاومت در سروردهای خود بویژه قالب های نوبه کار گیرند. ثانیا؛ ادبیّات پس از جنگ را بایستی دوران بازپروری و شکوفایی ادبیّات مقاومت دانست که در آثار مستند دوران دفاع مقدس تجلی یافته و می تواند منبع الهام و انگیزه مقاومت و رواج فرهنگ ارزش مداری تلقی گردد . ثالثا با پیروزی انقلاب اسلامی، به دلیل نیاز انقلاب و جنگ به زبانی حماسی و تپنده قالب های نو توفیق زیادی پیدا نکردند؛امّا با فاصله گرفتن از جنگ، شعر نو در قالبهای آزاد نیمایی وسپید حضوری فعّال دارد و اوج این حضور در دهه های 70 و 80 می باشد.
خلاصه ماشینی:
(شریف پور و ترابی، 1394: 169) از این رو در فرهنگ اسلامی، شهید جایگاهی بسیار والا و باعظمت دارد و اشعار بسیاری درباره رشادت و فداکاری آنان، در ادبیات دفاع مقدس دیده می شود« شهادت در سروده های جنگ، هم شکوهمند و حماسی و عارفانه و جامعه ساز است و هم حسرت آفرین» (سنگری، 1378: 154) مثال: راستی یاد شهیدان بیت المقدس به خیر!/ جهان آرا که بود؟/ حاج همت که بود؟/ حاج عباس از دنیا یک قرآن جیبی داشت/ شهید خرازی/شهید نوری/سرداران بی دست/ شهیدان گمنام/ ب ییادنام ه/ بی سنگ قبر/ عاصمی پور چه شد/ یوسف نوشته بود/ خدایا، یوسف هم شهید شد، او را بیامرز/ اسماعیل وصیت کرد روی قبرش بنویسند/ پرکاهی تقدیم به آستان الهی/ امسال هیچ شاعری با/ حلق اسماعیل همصدا نشد/ راستی شمارة قطعة شهدا چند بود ( قزوه، ١٣٧٨: 83) قیصر امین پور هم در اشعار بسیاری، این دلیرمردانی را که تمام هستی خود را در راه آرمانشان فداکرده اند، می ستاید: خود را چو ز نسل نور می نامیدند/ رفتند و به کوی دوست آرامیدند/ سیراب شدند، زانکه در اوج عطش/ آن حادثه را به شوق آشامیدند( امین پور، 1387: 437) ونیز: «این سبز سرخ کیست؟/ این سبز سرخ چیست که می کارید؟/ او را چنان که خواست/ با آن لباس سبز بکارید/ تا چون همیشه سبز بماند/ تا چون همیشه سبز بخواند/ او را وقتی که کاشتند/ هم سبز بود، هم سرخ/ آنگاه آن یار بیقرار/ آرام در حضور خدا آسود/ هر چند سرخ سرخ به خاک افتاد/ اما/ این ابتدای سبزی او بود (امین پور، 1378: 380-381) 7- سیطره فرهنگ شیعی به ویژه مسئله عاشورا ،انتطار وحضرت زهرا (س) گذشته از مفاهیم اصول اسلامی چون : جهاد، شهادت، ایثار، هجرت، ایمان، نیایش، نماز و...