چکیده:
ﯾﮑﯽ از ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﻬﻢ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺷﺪن اﻗﺘﺼﺎد، ﻣﯿﺰان و ﺳﻬﻢ دﺧﺎﻟﺖ دوﻟﺖ در ﻋﺮﺻﻪ اﻗﺘﺼـﺎد داﺧﻠـﯽ، ﺑـﺎ ﺗﺤﻘﻖ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺷﺪن اﺳﺖ. ﺑﺮﺧﯽ از ﻣﺘﻔﮑﺮان ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﻈﺮ ﻗﺎﺋﻠﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺷﺪن اﻗﺘﺼﺎد، دوﻟﺖ ﻣﻠﯽ زاﺋﻞ ﺷﺪه و ﺗﺄﮐﯿﺪ ﺑﺮ ﺣﺎﮐﻤﯿﺖ ﻣﻄﻠﻖ دوﻟﺖ اﻣﺮی ﻧﺎدرﺳﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد. ﺑﺮﺧﯽ دﯾﮕﺮ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧـﺪ ﮐـﻪ ﺑـﺎ ﺟﻬـﺎﻧﯽ ﺷﺪن، ﻫﻤﭽﻨﺎن دوﻟﺖ ﻣﻠﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻘﺶ اﺻﻠﯽ را اﯾﻔﺎ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ و از ﺣﺎﮐﻤﯿﺖ آن ﮐﺎﺳـﺘﻪ ﻧﻤـﯽ ﺷـﻮد . در ﻣﯿﺎن اﯾﻦ دو دﺳﺘﻪ از ﻧﻈﺮات ﺑﺎﯾﺪ اذﻋﺎن ﮐﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﺑﺎ وﺟﻮد ﺗﻔﮑﯿﮏ ﻣﯿﺎن ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﻏﻨﯽ و ﻓﻘﯿﺮ، ﺑﺎ ﺟﻬـﺎﻧﯽ ﺷﺪن اﻗﺘﺼﺎد، دﺧﺎﻟﺖ دوﻟﺖ در ﻋﺮﺻﻪ اﻗﺘﺼﺎد ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮔﺬﺷـﺘﻪ ﻧﺨﻮاﻫـﺪ ﺑـﻮد و وﻇﯿﻔـﻪ دوﻟـﺖ از ورود در اﻗﺘﺼﺎد ﺑﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﺗﻨﻈﯿﻢﮔﺮی اﻗﺘﺼﺎدی ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﯾﺎﻓﺖ. ﺑﺎ ﭘـﺬﯾﺮﻓﺘﻦ ﻧﻈـﺮ ﺳـﻮم، ﻣﺼـﺪاق ﻧﻈـﺎرت دوﻟﺖ ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﯽ اﯾﺮان ﺑﺮ ﻧﻈﺎم ﺑﺎﻧﮑﺪاری ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار ﻣـﯽ ﮔﯿـﺮد ﺗـﺎ ﻣﯿـﺰان ﻧﻈـﺎرت از ﺑﻌـﺪ ﺣﻘﻮﻗﯽ ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﺪه و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ وﺿﻌﯿﺖ ﺣﻘﯿﻘﯽ ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﻮد.
خلاصه ماشینی:
آرمان ، زارعي، تأثير جهاني شدن بر فرهنگ سياسي ايـران (١٣٦٨-١٣٨٤)، تهـران ، مرکـز بازشناسـي اسلام و ايران ، انتشارات باز، چاپ اول ، ١٣٨٨، ص ١٢٨ جايگاهي براي دولت ملي در راستاي دخالت در اقتصاد و بازار داخلي پـيش بينـي شـده است و اگر پاسخ مثبت است اين امر چگونه تحقق مييابد؟ در پاسخ به اين سؤال ايـن فرضيه به نظر ميرسد که ديگر دولت مانند گذشته نميتواند در اقتصاد داخلـي دخالـت کند بلکه تنها نقش تنظيم گر (ناظر و مقررات گذار) را برعهده ميگيرد.
ک: آرمان ، زارعي، تأثير جهـاني شـدن بـر فرهنـگ سياسـي ايـران (١٣٦٨- ١٣٨٤)، تهران ، مرکز بازشناسي اسلام و ايـران ، انتشـارات بـاز، چـاپ اول ، ١٣٨٨، ص ٧٣؛ حسـين ، سليمي، نظريه هاي گوناگون درباره جهاني شدن ، تهران ، سازمان مطالعه و تديون کتب علوم انسـاني دانشگاه ها (سمت )، ١٣٨٤، ص ٨٧؛ زهرا، پيشگاهي فرد، نگرشي ژئوپـوليتيکي بـر پديـده ي جهـاني شدن : تئوري نظام هاي فضا منطقه اي، تهران ، سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، دانشـکده فرمانـدهي و ســتاد، دوره عــالي جنــگ ، ١٣٨٠، ص ١٥و١٦ و Bagheri, Mahmood, International contracts and national economic regulation, London, Kluwer law international, 2000.
٢. نظريه حفظ جايگاه دولت بر خلاف نظريه گروه اول ، دسته اي ديگر که شامل واقع گرايـان هسـتند معتقدنـد در عرصه اقتصاد جهاني همچنان دولت ملي نقش مهمي را ايفا مـينمايـد کـه در ذيـل بـه شرح نظرات ايشان ميپردازيم : گيلپين بر خلاف اوهماي معتقد است که هنوز هم دولـت هـا و نيازهـاي سياسـي و اقتصادي موجود در عرصه ملي، نقش اصلي را در شکل دادن به رونـدهاي بـين المللـي دارند.