چکیده:
هدف از مقاله حاضر ساخت فرم “مقیاس هویت محله ای” به وسیله تحلیل عوامل و سنجش اعتبار و پایایی آن است. برجسته ترین اهمیت این پژوهش به زعم محقق، طرح مفهوم، «هویت محلاتی» در حیطه علوم اجتماعی است که می تواند به مثابه الگویی برای حل معضلات و مشکلات هویتی در بافت محلات که آسیب ها و مشکلات انسانی و اجتماعی جدی به دنبال داشته است مطرح شود. بررسی و شناخت عوامل مداخله گر تاثیر گذار بر احساس هویتمندی می تواند در جهت حل معضل بحران هویت در شهرها و محلات امروز کار ساز باشد.انسان ساکن در محلات کلانشهرهای امروز با فضای محله خود مانوس نیست و در تصویر ذهنی وی محله بخشی از شهر محسوب می شود. محله ویژگی های سنتی خود را از دست داده و همواره احساس بی ریشگی و سرگردانی را بر انسان ساکن در آن القا می کند، تلاش اصلی در این پژوهش شناسایی دقیق و علمی عوامل هویت بخش به محلات در کلانشهرهای بزرگ امروزی است امید است تا این پژوهش ما را در رسیدن به این هدف مهم یاری رساند. روش به کار رفته در این پژوهش پیماشی بوده و داده های مورد نیاز با استفاده از ابزار پرسشنامه در میان ۲۶۰ نفر از ساکنان ۲۰ سال به بالا در محله مرداویج و عباس آباد در شهر اصفهان به صورت مقایسه اجرا شده است . روش نمونه گیری در این پژوهش، تصادفی منظم است. برای بررسی قابل قبول بودن مقیاس تدوین شده و سنجش متغیرهای پنهان از مدل های عاملی و شاخص برازش آنها استفاده شد.مقدار آلفای کرونباخ برای برای متغیر احساس امنیت ۷۹/.، حس تعلق به مکان ۸۰/.، و تعاملات اجتماعی ۷۶/. است. تحلیل مولفه های اصلی نشان داد که پرسش نامه هویت محله ای از سه عامل حس تعلق به مکان، احساس امنیت و تعاملات اجتماعی تشگیل شده است. بر اساس نتایج گزارش شده از مدل، مقیاس هویت محله ای، مقیاس قابل قبولی برای اندازه گیری و سنجش است.
خلاصه ماشینی:
طراحان و برنامه ریـزان شـهری جهـت ارایـه فـضاهایی پاسخده نیاز به شناخت دقیق از ابعاد اجتماعی زندگی انسان شهر نـشین امـروز در مراحـل مختلف رشد دارند، که خلا این پژوهش ها در مطالعات جامعه شناسـانه بـه منظـور هویـت بخشی به کلانشهرهای امروزی به خوبی مشهود است .
( فکوهی ، ١٣٨٣: ١٧٥) بنابر نظر تونیس اجتماع محلی یا گمینشافت ، که مشخص کننـده پیونـدهـای نزدیـک و صمیمانه و علایق شخصی و تعاملات اجتماعی بالاست به افراد سلامت ، رفاه ، امنیت ، حس همکاری ، حس تعلق و توجه به یکدیگر می دهد اجتماع محلـی یـا گمینـشافت تـونیس بـا ویژگی های تعریف شده از آن ، تصویر کننده محلات سنتی در شهرهای قدیم ایران است که ایجاد کننده حس هویتمندی بالایی در میان ساکنان خود مـی شـده اسـت .
کریستو فر الکساندر الکساندر بعضی از معیارهای یک محله مسکونی خوب را بدین ترتیب بر می شمرد: ١- مقیاس انسانی ٢- حفظ ایمنی و امنیت فرد ٣- عدم آلودگی صدا واختلال آرامش درونی ٤- جدا بودن عرصه های مختلف در محله ٥- سازمان دادن عوامل شهری و سلسله مراتب شهری و ارتبـاط منطقـی بـین انـسان و محیط زیست ( هودسنی : ١٣٨٤: ٧٨) جهانشاه پاکزاد انسان بر مبنای ادراکی که از واقعیت ها یا پدیده های محـیط دارد یـک عینیـت را بـرای خویش تعریف می کند در حالیکه براساس تجربیات فردی و جمعی خود از گذشته و حال دارای تصویر ذهنی از پدیده ای که با آن مواجه می شود نیز هست .