چکیده:
قرن هشتم در تاریخ ایران، قرن تشکیل سلسلههای محلی است. در این قرن در چهار گوشه ایران، سلسلههای مختلف همانند قارچ از زمین میروییدند و دیگر کشور توسط حکومتی متمرکز و یکپارچه اداره نمیشد. در این پژوهش با استفاده از روش کیلومتریک (Cliometrics)، میزان عمر حکومتها، و میانگین سلطنت حکام، به عنوان یکی از مولفههای ناپایداری مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج پژوهش حاکی از رابطه همبستگی بین میانگین عمر حکومتها و سلطنت حکام با شکل گیری شرایط ناپایدار بوده است. میانگین عمر پنج حکومت بررسی شده در این قرن، 51 سال بوده است که رقم پایینی است. در میان این پنج حکومت، هیچ حکومتی عمری بالای صد سال نداشته است و سه حکومت زیر 50 سال حیات داشتهاند. میانگین سلطنت حکام، در نیمی از حکومتهای این دوره نیز زیر 10 سال بوده است. حکومتهای این قرن، بعد از تاسیس، دوره تثبیت کوتاهی داشتهاند و حکام تثبیت کننده آنها از یک نفر فراتر نمیرفته است. حتی برخی حکومتها نظیر سربداران، آلاینجو و آلچوپان، دوره تثبیت را سپری نکرده و بعد از تاسیس، وارد دوره افول شدهاند. منازعات درونی و بیرونی بسیار زیاد در این حکومتها، موجب میشد که اکثر حکام آنها، فرصت ایجاد دوران باثبات و بلندمدت را پیدا نکنند.
14th century is the century of establishment of local dynasties. In this century, various dynasties
proliferated throughout Iran, hence, there was not a central and integrate government. In this
research, lifespan of governments and average time of monarchies examined by Cliometrica as one
of the components of instability. As a result, there is a correlation between lifespan of governments
and monarchies with creation of unstable conditions. Average lives of five monarchies in these
centuries are 51 years that is a low number. Among these five monarchies, no Dynasties has lived
for over a hundred years, three ones had less than 50 years age. Average of monarchies was under
10 years. Dynasties in these two centuries had a short age of stability and there was one stable
monarch. Some dynasties like Sarbedaran, Injuids and Chupanids did not have stability and they
entered into decline period after establishment. Many Internal conflict in these monarchies caused
that majority of monarchs had not opportunity to create stable and long term government.
خلاصه ماشینی:
واژگان کلیدی: ایران ، سلسله های محلی، عمر حکومت ها، میانگین سلطنت ، ناپایداری سیاسی Political Instability in Iran at 14th Century: Statistical Examination of the lifespan of Governments and Average Time of Monarchies Mohsen Lotfabadi4 / Allahyar Khal’atbari5 / Ataollah Hassani6 Abstract 14th century is the century of establishment of local dynasties.
آنها این اعداد را تحلیل و تبیین نمی کردند و یا دست به مقایسه با دیگر حکومت ها و حکام نمی زدند، که با توجه به اقتضائات تاریخ نویسی آن دوران ، طبیعی بوده است .
به زعم او، اگرچه این خاندان مدتی قبل از فوت ابوســعید در بخش هایی از فارس حکومت می کردند، اما استقلال آنها از سال ٧٤٢ ق / ١٣٤١ م است ؛ یعنی از زمانی که شیخ ابوسحاق پسر محمودشاه اینجو، ملک اشرف چوپانی را از آن شهر راند و خود مستقل شد.
٧٨ علت حیات بیشــتر آنها، در مقایسه با حکومت های سربداران ، آل چوپان و آل اینجو این بوده است که آنها دورة تثبیت بلندمدتی داشته اند.
(نگاه کنید به جعفر بن محمد بن حسن جعفری ، ص ٥٥ ـ ٥٠؛ احمد بن حسین بن علی کاتب ، ص ٨٨ ـ ٨٣) (به تصویر صفحه مراجعه شود) ٨ـ نتیجه گیری بی ثباتی سیاسی در ایران قرن هشتم ، به طور محکمی با عمر حکومت ها و حکام پیوند خورده است .
اگر به میانگین فرمانروایی در حکومت های قرن هشــتم با دقت نگریسته شود، مشاهده خواهد شد که در اکثر این حکومت ها، بعد از تأسیس ، دورة تثبیت طی نشده است و آنها بعد از تأسیس وارد دوره افول شده اند.