چکیده:
از اصول مشترک در سیرة امامان تامین منابع مالی در رفع احتیاجات خود و نیز شیعیان بوده
است. ایشان روشهایی را برای کسب درآمد برگزیدهاند که علاوه بر اهتمام خود بر آنهاء شیعیان را نیز در
عمل به آن توصیه کردهاند. صناعات و حرفههابی از قبیل کشاورزی» تجارت و بازرگانی و منابع اجتماعی
مانند خمس و موقوفات و نیز منابع عمومی (شامل هدابا و نذورات و کمکهای مالی) نمونههاایی از منایع
مالی و درآمدی بوده است. نوشتار حاضر با رویکرد تحلیلی - توصیفی و با تکیه بر منابع
تاریخی و حدیثی» کوشیده است تا با بیان روشهای تولید منابع در سیرة ائمه الگوی مناسبی
برای معرفی تولید در جهت بهبود وضعیت مالی شیعیان و ترسیم سبک زندگی دینی» ارائه نماید.
خلاصه ماشینی:
در این میان، روش هایی از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و امامان معصوم علیهم السلامبرای آموزش مسلمانان در به دست آوردن روزی حلال بیان شده که یکی از آنها زراعت و کشاورزی است که از منابع مهم اقتصادی ائمه اطهار علیهم السلام برای کسب درآمد بوده و از بهترین و پاک ترین مشاغل نزد خداوند نیز معرفی شده است (کلینی، 1407ق، ج 5، ص 260).
امامان دیگر نیز بنا بر امکان و شرایط زمانه خویش، برای تأمین معاش خود، به کشاورزی مشغول می شدند؛ چنان که در روایتی از اسماعیل بن جابر نقل شده است که ابوعمرو شیبانی می گوید: روزی حضرت صادق علیه السلام را دیدم که لباسی خشن بر تن داشت و بیلی در دستان ایشان بود و در باغ خود مشغول به کار بودند و عرق از جسم ایشان می ریخت.
اهتمام معصومان علیهم السلام بر تأمین نیازهای شخصی خود، از چند حیث قابل توجه و بررسی است: اولا، همان گونه که در اهمیت کار و تلاش گفته شد، روایات فراوانی در مدح کار و تلاش بیان گردید که نشانگر نوعی عبادت و رسیدن و پیمودن کمال انسانی و قرب به پروردگار است؛ همان گونه که امام صادق علیه السلامدرتوجیه غلام خود، مصادف، برای تجارت، فرمودند: «من به سود مال علاقه ای ندارم، گرچه سود آن شایسته است؛ ولی می خواهم خداوند مرا در راه به دست آوردن سودهایش بنگرد» (کلینی، 1407ق، ج5، ص 76).
همچنین در میان دیگر مسلمانان نیز به سبب والایی خاندان و ارتباط با پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و نسب ایشان، همواره مورد تکریم مردم و اشخاص قرار گرفته اند و هدایایی از جانب آنها به ایشان می رسیده که خود از منابع قابل توجه مالی امامان معصوم علیهم السلامبوده که برای کمک به شیعیان و امور لازم از آن استفاده می کردند.