چکیده:
زنان به عنوان نیمی از جمعیت حاشیهنشین از بسیاری جهات دچار محرومیتهای اجتماعی -
اقتصادی و فرهنگی مضاعفی هستند و بر اساس بررسیهای محقق, مطالعهای که مشخصا به
بررسی وضعیت زنان حاشیهنشین بخصوص نگرشها و رفتارهای اجتماعی این قشر پرداخته
باشد» صورت نگرفته است؛ بنابراین هدف کلی این تحقیق مطالعهی رفتارها و نگرشهای
اجتماعی و فرهنگی زنان حاشیهنشین در یکی از بزرگترین محلات حاشیهی شهر شیراز یعنی
شهرک سعدی میباشد. روش تحقیق در این پژوهش از نوع پیمایشی و تکنیک جمعآوری
دادههاء «پرسشنامهی محققساخته» بوده است. جامعهی آماری کلیهی زنان حاشیهنشین شهرک
سعدی شیراز یعنی ۲۵۵۶۲ نفر میباشد که با استفاده از جدول مورگان و روش نمونهگیری
خوشهای با ۳۶۸ نفر از آنان مصاحبه گردید. یافتههای این پژوهش در دو بخش توصیفی و
استنباطی ارائه شده است که در بخش توصیفی» یافتهها نشان میدهد که مشارکت زنان در حد
متوسط میباشد. در زمینهی تعلق شهروندی یافتهها حاکی از تعلق زیاد (۵۳ درصد) زنان به شهر
شیراز میباشد. همچنین بیشتر زنان تقدیرگرا بودهاند و شیوع فرهنگ فقر در محله در حد
متوسط (۸۰/۷ درصد) میباشد. روابط بسیار ضعیف همسایگان با یکدیگر (۷۷ درصد)» اعتقاد به
زیاد بودن آسیبهای اجتماعی و سبک زندگی فقیرانهتر از جمله دیگر نتایج به دست آمده در
بخش توصیفی تحقیق میباشد. در بخش استنباطی نیز یافتهها نشان میدهد همبستگی به دست
آمده بین سابقهی سکونت و نگرش به وجود آسیبهای اجتماعی و سابقهی سکونت و تمایلات
فرزندآوری» از آنجا که سطح معناداری محاسبه شاه به ترتیب (518-0.34) و (518-0.20)
بزرگتر از آلفای تحقیق (۷<0.05) است» معنادار نمیباشد؛ اما همبستگی بین باورهای فرهنگی
زنان و تمایل به مشارکت و بین سابقهی سکونت و رفتار فرزندآوری» از آنجا که سطح معناداری
محاسبه شده و (518-0.00) کوچکتر از آلفای تحقیق (0.05 است» بنابراین
همبستگی بین متغیرها معنادار میباشد. نتایج حاصله از تحلیل واریانس (آزمون ۳) نیز نشان
میدهد در نگرش به وجود آسیب اجتماعی بر حسب سطح سواد تفاوت معنادار وجود دارد. در
آزمون رگرسیونی تحقیق نیز ۸ متغیر سن» سن ازدواج» طول مدت ازدواج» سابقهی
زندگی در شهر تعداد نوزاد فوت شده» تعداد مطلوب فرزند و شاخص تقدیرگرایی وارد
رگرسیون گام به گام گردید که در مرحلهی اول» ۵۹ درصد تغییرات متغیر وابسته (۰/59 <162)
توسط متغیر طول مدت ازدواج تبیین شده و در مرحلهی دوم شاخص تقدیرگرایی وارد معادله
رگرسیونی گردید که این متغیر با متغیر طول مدت ازدواج دارای همبستگی قوی با متغیر
فرزندآوری میباشد (۰/788 <1) و ۲٩ درصد تغییرات متغیر وابسته را تبیین میکنند
(۰/620
خلاصه ماشینی:
در ساليان اخير به دليل اهميت توجه به توسعه ي امور زنان ، اين قشر در برنامـه هـاي ساماندهي حاشيه ها و نيز توانمندسازي حاشيه نشينان که توسط سـازمان هـاي بـين المللـي اجرا ميشود، يکي از گروه هاي اصلي هدف محسوب ميگردند (نقدي، ١٣٨٤)؛ بنـابراين از آنجا که از يک طرف حدود نيمي از جمعيت حاشيه نشيان را زنان تشکيل ميدهند کـه با وجود تأکيدات زياد بـر مسـائل سـکونتگاه هـاي غيررسـمي، متأسـفانه نظـام باورهـاي اجتماعي و فرهنگي اين گروه مانند خرده فرهنگ فقر در حاشيه ها، باورهاي زنان در مورد مشارکت ، روابط همسايگي، نگرش به آسيب هاي اجتماعي، خانواده ، فرزندآوري و سبک زندگي مورد غفلت محققان شهري قرار گرفته است و از آنجا که آگـاهي از نگـرش هـاي اجتماعي- فرهنگي افراد هر جامعه ، يکي از ارکان اساسـي برنامـه ريـزيهـاي اجتمـاعي- فرهنگي و حتي اقتصادي آن است (جاراللهي، ١٣٨٣: ٤٧٥).
يافتـه هـاي ايـن بررسـي نشان داده که مشارکت اجتماعي بين ساکنان محلـه بسـيار انـدک بـوده (٢ درصـد) و ٩٨ درصد پاسخگويان در هيچ گونه فعاليت دسته جمعي و گروهي شرکت نداشته اند؛ بـيش از ٨٠ درصد حاشيه نشين ها به طريقي با ناهنجاريها از جمله پديده ي قاچـاق مـواد مخـدر، خشونت هاي جنسي و غيره سر و کار داشـته انـد و همچنـين بيکـاري و فقـر فرهنگـي- آموزشي منطقه ، موجب آپانديس ناهنجاري براي شهر اصفهان شده است .
Women’s Reproductive Health in Slum Populations In India: Evidence from NFHS-3, Journal of Urban Health: Bulletin of the New York Academy of Medicine.