چکیده:
هدف پژوهش حاضر، بررسی برنامهدرسی کارشناسی رشته آموزش ابتدایی در کشورهای آسیایی- اقیانوسیه و مقایسة آن با ایران بود. به این منظور از الگوی بردی و شیوه توصیفی-تحلیلی، استفاده شد. جامعه آماری پژوهش، دانشگاههای مجری این رشته در دو قاره آسیا و اقیانوسیه و اسناد مربوط به برنامههای درسی آنها بود که پس از یک مطالعه مقدماتی، با توجه به تنوع صور ارائه این رشته در کشورهای مختلف، روش نمونهگیری هدفمند استفاده شد و 6 دانشگاه مجری این رشته از چهار کشور انتخاب شدند. سپس برنامهدرسی آنها بهوسیلة جداول و چکلیستهای تحلیل محتوا استخراج گردید. بهاینترتیب دادههای خام توصیف، کدگذاری، مقایسه و تحلیل شدند. نتایج بهدستآمده گویای تشابهات و تفاوتهایی در برنامههای درسی کشورهای موردمطالعه بود. ازجمله مهمترین شباهتها، ارائه دوره حضوری و تماموقت، تأکید بر رشد صلاحیتهای حرفهای، تأکید بر دانش محتوای ابتدائی و ارائه دروس الزامی و کارآموزی بود؛ اما در مواردی مانند ضرورت فناوری اطلاعات، نحوه اجرا و تعداد واحد دورههای کارآموزی، ارائه واحدهای پژوهشی، توجه به دانشمحتوا و ارائه فرصتهای تکمیلی تفاوتهایی قابلمشاهده بود. بر همین اساس پیشنهادهایی از قبیل اهمیت بیشتر قائلشدن برای برخی دروس، افزایش انعطافپذیری برنامه، تحول در نحوه ارائه واحدهای پایاننامه، سمینار و کارآموزی برای برنامهدرسی ایران ارائه شد.
خلاصه ماشینی:
بهعلاوه نتایج پژوهشهای متعددی نیز گویای عدم کارایی دورههای کارورزی در برنامه دانشگاهی معلمان است (Davoodi, Keshtiaray & Yusefi,2016; Karami & Sylanh, 2015; Liaqhatdar, 2002) در این راستا یافتههای پژوهشی فراهانی، نصراصفهانی و شریفخلیفهسلطانی (Farahani, Nasr Esfahani & Sharif Khalifeh Soltani, 2011) بهعنوان راهکار، بیان میدارد که باید در فرایند آموزش و تربیتمعلمان، به تدوین محتوا و مواد درسی کارآمد و بهروز، بهکارگیری مدرسان باتجربه و کارآمد، برگزاری دورههای کارورزی و امکانات و تجهیزات مراکز متناسب با نیازهای معلمان توجه شود.
بررسی تطبیقی کیفیت برنامههایدرسی آموزش عالی و تربیت معلمان بهویژه در رشته آموزش ابتدایی و شیوههای صلاحیتهای حرفهای آنان، محور برخی پژوهشها در ایران نیز بوده است (Habibi, 2012; Mollaeenezhad & zekavati, 2009) در این زمینه یافتههای مطالعه تطبیقی قربانی، نیلی و دلبری (Ghorbani, Nili & Delbari, 2014)، تربیت نیروی متخصص و ماهر برای جذب بازار کار، نخبه پروری، پرورش دانشجویان خلاق و نوآور و توانایی تحلیل مسائل، داشتن تفکر انتقادی، تضمین کیفیت و...
تفاوتها و شباهتهای موجود در برنامهدرسی دوره کارشناسی رشته آموزش ابتدایی مورد مطالعه {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} همانطور که در جدول 6 مشاهده میشود از یکطرف در برخی شاخصهای ابعاد سهگانه مانند: ارائه دوره حضوری و تماموقت، تأکید بر پرورش معلمان آینده از طریق پرورش مهارتها و صلاحیتهای حرفهای، تأکید بر دانش محتوای ابتدائی و ارائه دروس الزامی و کارآموزی- البته با اندک تفاوتی در نوع و میزان تأکید آنها- دانشگاههای مورد مطالعه مشابه هم عمل میکنند؛ اما از طرف دیگر در نشانگرهای متعددی از قبیل ضرورت فناوری اطلاعات، شکل اجرای دورههای کارآموزی و انترنی و تعداد واحد آن، وجود واحدهای پژوهشی در نیمسالهای پایانی تحصیل، اهمیت به دانش محتوا و نیز فراهمسازی زمینه لازم برای فرصتهای تکمیلی در برنامه تفاوت آشکاری قابل مشاهده است.