چکیده:
هدف اصلی پژوهش حاضر، تعیین رابطه بین میزان کاربست معیارهای تدریس اثربخش توسط استادان دانشگاه با روحیة علمی دانشجویان بود. جامعة آماری پژوهش شامل کلیة دانشجویان دانشگاه مازندران در سال تحصیلی 93-1392 بوده است که از طریق نمونهگیری طبقهای، 375 نفر بهعنوان نمونة آماری انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل دو پرسشنامة محقق ساخته تدریس اثربخش و روحیه علمی بود. هر دو پرسشنامة مزبور حاوی 30 پژوهش پنج گزینهای مطابق با مقیاس 5 درجهای لیکرت بودهاند. روایی پرسشنامهها از طریق بررسی و تأیید ده نفر از استادان رشته علوم تربیتی حاصل شد و پایایی نیز بهواسطة بازآزمایی روی 30 نفر از نمونة انتخابی جامعة اصلی بررسی شد که برای پرسشنامة تدریس اثربخش همبستگی بسیار بالا (r=0/85) و برای پرسشنامة روحیه علمی نیز همبستگی نسبتاً بالایی (r=0/77) به دست آمد. اهم نتایج پژوهش حاکی از آن بود که عملکرد استادان دانشگاه مازندران در بهکارگیری معیارهای تدریس اثربخش در معیار «برخورداری از ویژگیهای شخصیتی» در حد "مطلوب" و در پنج معیار دیگر در حد "نسبتاً مطلوب" است. سطح روحیه علمی دانشجویان نیز در هیچیک از حیطههای مورد بررسی، در حد "مطلوب" نیست. همچنین یافتهها نشان دادند که بین عملکرد استادان در کاربست معیارهای تدریس اثربخش و سطح روحیة علمی دانشجویان، رابطه معناداری وجود دارد (05/0P<) و عملکرد استادان در میزان بهکارگیری معیارهای تدریس اثربخش، پیشبین مثبت و معنیداری برای سطح روحیه علمی دانشجویان است. با توجه به نتایج پژوهش حاضر میتوان اظهار داشت که عملکرد استادان در کاربست معیارهای تدریس اثربخش، نقش بسیار مهمی در سطح روحیة علمی دانشجویان دارد. از این رو ضروری است در راستای رشد سطح روحیه علمی دانشجویان، استادان دانشگاه، معیارهای تدریس اثربخش را به نحو مطلوبی مورد استفاده قرار دهند.
خلاصه ماشینی:
3 Associate Professor, Educational Science, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran Abstract The main purpose of this study is to determine the relationship between the rate of effective teaching criteria by university professors and the Scientific spirit of students.
در مجموع با نظر به دیدگاه ذکر شده و همچنین مطالعات متعددی نظیر پژوهشهای (Knapper & Cropley, 2000)، (Codde, Joseph, 2004)، (Nelson,1998)، (Algozzine, Beattie, Bray, Flowers, Grete, 2004) و (Nicoll & Harrison,2003) و غیره در راستای تعیین معیارهای تدریس اثربخش در آموزش عالی، میتوان گفت مهمترین و کلیترین مؤلفههای معیارهای تدریس اثربخش استادان، ناظر بر طراحی تدریس، اجرای آموزش، مدیریت کلاس درس، روابط انسانی، ارزشیابی و ویژگیهای شخصیتی مطلوب است.
مقایسه میانگین نمره معیارهای تدریس اثربخش استادان از نظر دانشجویان دختر و پسر {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} بر اساس یافتههای جدول 3، t مشاهده شده در ارتباط با معیارهای طراحی تدریس، اجرای آموزش، مدیریت کلاس، روابط انسانی، ارزشیابی و برخورداری از ویژگیهای مطلوب شخصیتی در سطح 05/0P≤، معنادار بوده است؛ بنابراین بین نظرات دانشجویان دختر و پسر در ارتباط با بهکارگیری همه معیارهای تدریس اثربخش توسط استادان، تفاوت معنیداری وجود دارد.
یافتهها مرتبط با بهکارگیری معیارهای مدیریت کلاس و روابط انسانی، نشان داد که استادان دانشگاه مازندران در 4 دانشکدة پیشگفته، معیار مدیریت کلاس و روابط انسانی را در حد نسبتاً مطلوبی به کار بردهاند، این یافته با یافتههای حاصل از پژوهش شریفیان (Sharifian,2005)، عندلیب و احمدی (Endalib, Ahmadi, 2007)، تنگ (Tang,1997) و دانشگاه سانفرانسیسکو (San Francisco State University,2005) مطابقت دارد.