چکیده:
یکی از مهمترین خویشکاریهای جمشید که در منابع کهن ایرانی – از جمله اوستا – به آن اشاره شده ، ساختن پناهگاه و دژی به نام ور جمکرد است . آیا میتوان پنداشت که در شاهنامۀ فردوسی از این مهمترین خویشکاری جمشید نشانی نیامده باشد؟ دستنویس نویافتۀ شاهنامه – مشهور به سن ژوزف – اثبات میکند که روایت ور جمکرد در شاهنامه آمده است . در این شاهنامه و در بخش مورد نظر از قصۀ جمشید، واژه هایی آمده که با اندکی دقت و توجه میتوان دریافت که ور جمکرد در روایت فردوسی از جمشید آمده است . روش این مقاله بر پایۀ سنجش و تطبیق بیتهای دو شاهنامۀ دستنوشت سن ژوزف بیروت و لندن ٦٧٥، و شاهنامه های مشهور چاپی – از جمله شاهنامه به تصحیح دکتر خالقی مطلق و شاهنامه به تصحیح دانشمندان روسی در ویرایش سوم آن است . در نهایت با متن اوستا – به ویژه وندیداد – نیز که از جمشید و ور جمکرد به گستردگی سخن گفته ، مقایسه شده است .
خلاصه ماشینی:
روايت ور جمکرد در شاهنامه ؛ بازخواني چند بيت داستان جمشيد بر اساس دستنويس شاهنامۀ نويافتۀ سن ژوزف (ص ٣٥٥- ٣٦٨) غلام محمد طاهري مبارکه ١، محسن نصيري ٢(نويسنده مسئول ) تاريخ دريافت مقاله : پائيز١٣٩٧ تاريخ پذيرش قطعي مقاله : پائيز١٣٩٧ چکيده يکي از مهمترين خويشکاريهاي جمشيد که در منابع کهن ايراني – از جمله اوستا – به آن اشاره شده ، ساختن پناهگاه و دژي به نام ور جمکرد است .
(داستان هاي نامورنامۀ باستان : ص ٣٢) اما بيتهاي مورد نظر در دستنويس سن ژوزف چنين آمده است : بفرمـــــود ديـــــوان نابــــاک را بـــدآب انــــدر آميختـــن خـــاک را هـــر آنچ از گـــل آيـــد چو بشناختند ســـبک خشـــت در کـــالبد تاخــتند به ســـنگ و بـــه گـــچ ديو ديوار کرد نخســـت از بـــرش هــندسي کار کرد چـــراگـــاه را و کــــاخ هــاي بلــــند چـــو ايــــوان که باشـد پنـــاه از گزند ز خــــارا هنــــر جســت يک روزگـار همـــي کــــرد زو روشـــني خواسـتار (شاهنامۀ سن ژوزف ، ص ٨) ٣- نظر پژوهشگران دربارٔە معناي اين چند بيت اما همانگونه که گفتيم ، پژوهشگران از معني عميق اين چند بيت غفلت کرده اند يا گاه تفسيرها و برداشتهاي نادرستي از آنها آورده اند؛ که به بررسي آنها ميپردازيم : ٣-١- بيت نخست (بفرمود پس ديو ناپاک را/ به آب اندر آميختن خاک را) در ابتدا بايسته است که بگوييم در دستنويس سن ژوزف ، لت اول «بفرمود ديوان ناباک را» آمده است .