چکیده:
اهمیت فردوسی و شاهنامه در گستره تاریخ، فرهنگ و زباشن فارسی افغانستان بر کسی پوشیده نیست اما کیفیت این اعتبار، در پی نمودها و بازنماییهای خاص و هدفمند سیاستگذاران فرهنگی صدسال پسین افغانستان از فردوسی و شاهنامه مراتبی دارد. این مقاله در جستوجوی آن است تا سطح کیفی و کمی بازنمایی سیمای فردوسی و شاهنامه را در تاریخهای رسمی و درسنامههای نظام آموزشی پیجویی کرده و به مقایسه آن بپردازد. در این جستوجو، نخست به نمونههایی از متون تاریخ رسمی مراجعه شده و از کیفیت و کمیت و اهداف بازنمایی سیمای فردوسی و شاهنامه گزارش میشود و سپس درسنامههای تاریخ و ادبیات در پنج دوره صدساله، که به گونهای با فردوسی و شاهنامه مرتبط¬اند، مورد بررسی قرار میگیرند. مراتب کیفی هر دوره، در بازنمایی سیمای فردوسی و شاهنامه بنا بر اسباب سیاسی ـ فرهنگی متفاوت¬اند و در نتیجه با کیفیت و اعتباری که موضوع مورد بحث در تاریخهای رسمی دارد، در دورههای مختلف کاملا تباین پیدا میکنند.
خلاصه ماشینی:
هرچند، در این شیوه، تدریس زبان و ادبیات فارسی در مناطق فارسیزبان هنوز شامل نصاب بود اما کتب جدیدی جز درسنامههای دورۀ مجاهدین چیز دیگر به آن افزوده نشد و تدریس تاریخ نیز صرفا به تاریخ اسلام و تاریخ افغانستان معاصر متمرکز شد که در هیچ یک از این شیوهها جایی برای فردوسی نبود (هزاره، 39: 1390).
(دورۀ جدید) 40- دری (برای مکاتب پشتوزبان)، صنف دهم، وزارت معارف، ریاست تألیف و ترجمه، مطبعۀ نبراسکا، کابل: 1383.
(دورۀ جدید) 49- گروه مولفان؛ دری صنف اول، وزارت معارف، ریاست عمومی انکشاف نصاب تعلیمی و تألیف کتب درسی، بینا، بیجا: 1396.
(دورۀ جدید) 50- گروه مولفان؛ دری صنف دوم، وزارت معارف، ریاست عمومی انکشاف نصاب تعلیمی و تألیف کتب درسی، بینا، بیجا: 1396.
(دورۀ جدید) 51- گروه مولفان؛ دری صنف سوم، وزارت معارف، ریاست عمومی انکشاف نصاب تعلیمی و تألیف کتب درسی، بینا، بیجا: 1396.
(دورۀ جدید) 52- گروه مولفان؛ دری صنف ششم، وزارت معارف، ریاست عمومی انکشاف نصاب تعلیمی و تألیف کتب درسی، بینا، بیجا: 1396.
(دورۀ جدید) 53- گروه مولفان؛ تاریخ صنف هشتم، وزارت معارف، ریاست عمومی انکشاف نصاب تعلیمی و تألیف کتب درسی، بینا، بیجا: 1396.
(دورۀ جدید) 54- گروه مولفان؛ تاریخ صنف نهم، وزارت معارف، ریاست عمومی انکشاف نصاب تعلیمی و تألیف کتب درسی، بینا، بیجا: 1396.
(دورۀ جدید) 55- گروه مولفان؛ تاریخ صنف دهم، وزارت معارف، ریاست عمومی انکشاف نصاب تعلیمی و تألیف کتب درسی، بینا، بیجا: 1396.
(دورۀ جدید) 51- گروه مولفان؛ تاریخ صنف دوازدهم، وزارت معارف، ریاست عمومی انکشاف نصاب تعلیمی و تألیف کتب درسی، بینا، بیجا: 1396.