چکیده:
پارامترهای زمین شناسی و زمین شناسی مهندسی نقش بسیار مهمی در طراحی و نحوه اجرای سدها خواهد داشت. نقش فاکتورهای طبیعی هیچکدام مهمتر از فاکتور زمین شناسی و زمین شناسی مهندسی نمیباشد. این بدین منظور نیست که فقط باید خصوصیات سازند را بدست آورد، اما مواد و مصالح دردسترس نسبت به دیگر مصالح از اهمیت بسزایی برخوردار است. مثالهای بسیار زیادی را میتوان مطرح نمود که عدم توجه دقیق به شرایط و وضعیت زمینشناسی ساختگاه برای ساختن آن سد مشکلات فراوانی به همراه هزینههای سرسام آور برای احداث آن متقبل شده است. محل ساختگاه سد سرمشک در جنوب استان کرمان و حدود 25 کیلومتری شرق شهر رابر و 45 کیلومتری شمال شرق شهرستان بافت و در بر روی رودخانه سرمشک و از سرشاخه های رودخانه هلیل رود قرار دارد. در این ساختگاه با توجه به گمانههای حفازی شده خصوصیات ژئومکانیکی و ژئوتکنیکی ساختگاه را استخراج نموده و با استفاده از وضعیت زمین شناسی مهندسی در ساختگاه سد به طبقهبندی توده سنگی براساس Q, RMR و GSI پرداخته شده است که نتایج حاصل از این مطالعه نشان میدهد در محدوده محور و تکیه گاههای سد سرمشک، شاخص کیفی توده سنگ در رده خیلی خوب تا عالی بوده و با افزایش عمق شاخص کیفی توده سنگ افزایش می یابد که این خود نشان دهنده کیفیت قابل قبول توده سنگ در محدوده محور سد می باشد و از طرفی نتایج بدست آمده از نشان دهنده وضعیت کیفی مناسب در ساختگاه سد بوده است.
خلاصه ماشینی:
(Houlsby, 1976) مطالعات زیادی توسط محققین مختلف بر روی نفوذپذیری تودههای سنگی و درزههای موجود در سنگ در ساختگاههای سدهای مختلف انجام شده است، از آن جمله میتوان مطالعات Snow (1988) اشاره کرده همچنین Kutzner (1996) و Priest ( 1993) به بررسی شرایط زمین برای آب بندی پی سد از نظر وضعیت و آرایش پرده آببند با توجه به خصوصیات زمین شناسی ساختگاه پرداخته است.
. {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} 4-خصوصیات ناپیوستگیها مطالعات زمین شناسی سطحی و برداشت ناپیوستگیهای موجود در واحدهای سنگی در ساختگاه سد نشان میدهد که در این واحدها با توجه به برداشتهای انجام شده در مجموع 3 دسته ناپیوستگی بوده که شامل یک دسته لایه بندی و دو دسته درزه میباشد.
. {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} همانطور از بررسی نتایج مندرج در جداول فوق بر می آید، در فواصل ابتدایی گمانه ها با توجه به تاثیر هوازدگی سطحی مقادیر RQD در رده ضعیف تا خیلی ضعیف قرار می گیرد در حالیکه در اعماق بیشتر که از زون های هوازده سطحی فاصله گرفته اند، دارای مقادیر شاخص کیفی توده سنگ در کران بالای رده متوسط تا عالی می باشد.
بر این اساس شاخص کیفی سنگ در گمانه های اکتشافی مربوط به سد سرمشک مورد بررسی قرار گرفته که نتایج تغییرات RQD هر ناحیه در قالب هیستوگرام در شکل 17 ارائه شده است.
(به تصوير صفحه مراجعه شود) شکل18- مقطع زمین شناسی مهندسی ساختگاه سد با توجه به وضعیت نفوذپذیری ساختگاه و تغییرات RQD 7-خصوصیات ژئومکانیکی سنگ بکر به منظور تعیین ویژگی های فیزیکی و مکانیکی سنگ، آزمایشهای مختلفی بر روی نمونه های اخذ شده از گمانه های اکتشـافی حفر شده در موقعیت سد سرمشک انجــام گردیده است.