چکیده:
نقد کتاب «بررسی فقهی فرمانبرداری و نافرمانی مدنی» نوشته حجت الاسلام سید
جواد ورعی, با حضور اساتید محترم حوزه و دانشگاه آقایان: دکتر سیدمحمدرضا
بهشتی. دکتر محمدحسن ضیاییفرء دکتر رضا اسلامی. دکتر محمدحسین مظفری و دکتر
مصطفی میراحمدی در محل «کمیسیون حقوق بشر اسلامی ایران) برگزار شد. در گزارش
مشروح ذیل. توضیحات نویسنده کتاب از مراحل نگارش اثر و مشروح نظرات اساتید
ناقد پیرامون جنبههای مختلف موضوع «نافرمانی مدنی» را ملاحظه میکنید. اساتید ناقد.
افزون بر بیان «امتیازات و دستآورهای مثبت اثر فقهی فوق» و یادآوری «ایرادهای شکلی
و محتوایی آن» بر «لزوم پژوهش در موضوع نافرمانی مدنی توسط صاحب نظران
رشتههای گوناگون» با توجه به میانرشتهای بودن موضوع, تاکید داشتند. از دیدگاه
ناقدان. «گشوده شدن باب بحث پیرامون مسائل و موضوعات اجتماعی و سیاسی جدید»»
«پرداختن به موضوع مورد نیاز زمانه» و «پیگیری محدانه زوایای مختلف موضوع» از
جمله امتیازات اثر و «نپرداختن به مبانی مساله مثل نتیجه گر یا تکلیف گرا بودن»،«عدم تناسب میان فصول کتاب از نظر حجم»، «پرداختن به موضوعی مثل رابطه جرم و گناه در میانه بحث و در انتظار گذاشتن خواننده برای رسیدن به نتیجه» و «عدم شفافیت مستثنیات نافرمانی که به سوء استفاده منجر می شود» از جمله نقدهای وارده بر کتاب است.
خلاصه ماشینی:
اين استاد دانشگاه در ادامه با بيان اينکه احکام شرعي، مراحل خودش را طي کرده و بـه استنباطي رسيده است که به هر دليلي تمام احکام حقوقي و امثـال اينهـا بـر آن تکيـه دارد و اين استنباط هم به دلايل قانوني و يا باز هم شرعي ـ آن هم دليل شرعي کـه لااقـل در قالـب قانون قرار گرفته ـ رسيده است ؛ اين سؤال را مطرح کرد که مشـکلاتي را کـه مـا در عرصـۀ خود استنباط داريم چگونه بايد مورد حل و فصل قـرار دهـيم ؟ آيـا اصـلا قابـل حـل کـردن هست ؟ وي در ادامه به عدم جديت مباحث معرفت شـناختي در بحـث اسـتنباط در ايـران اشـاره نمود.
نگاه به موضوع از زاويه «نظارت مردم » دکتر ميراحمدي سپس به بيان چند نکته پرداخت و گفت : با توجه به اينکه اين کتاب ميخواهد از زاويه فقهي به مسأله نافرماني مـدني نگـاه کنـد، اگر ساختارش به صورتي بود که ابتدا از زاويه «حـق انتقـاد» و «نظـارت مـردم » مثـل امـر بـه معروف و نهي از منکر، نصـيحت ائمـه مسـلمين ، اجتماعـات مسـتقل ، احـزاب و ايـن چنـين بحث هايي ـ که اخيرا آيۀالله منتظري و برخي از فقهاي ديگر مطرح کرده اند ـ کـه اتفاقـا در فقه و سنت مان کدهاي زيـادي دارد وارد مـي شـدند و بعـد تقويـت ايـن نهادهـاي مـدني را پررنگ ميکردند و همانطور که نويسنده محترم هم مراتب آن را گفته اند، در مرتبه آخر به نافرماني مدني ميرسيدند؛ يک صبغه روشن تر و منسجم تري در ذهن مخاطب ايجاد شده و بسياري از مشکلات حل ميشـد.