خلاصه ماشینی:
"از آنجایی که شواهد و منابع تاریخی به پیدایش و تکامل شهرنشینی در درهء سند و منطقهء سیستان و بلوچستان دلالت دارند و از طرفی رشد و شکوفایی تمدن شهری درهء رودخانهء هیرمند در دورههای تاریخی،پا به پای تمدنهای شهری موجود در فلات ایران پیشرفته است،لذا بررسی تحولات شهری سیستان و بلوچستان میتواند گویای تمدن باستانی در این منطقه باشد که شهرنشینی آن را توسعه داده بود.
پ)دو قرن اخیر همراه با اجرای سیاستهای استعماری تا حکومت پهلوی هرچند که میراثهای فرهنگ شهری فعلی کشور از دورهء صفویه که آغاز روابط سیاسی-اقتصادی ایران با دول خارجی نیز هست،شروع میشود ولی به لحاظ بیکفایتی پادشاهان بعد از شاه عباس اول از سویی و تهاجم و یورش افغانها و شورشهای داخلی از سوی دیگر،شهرنشینی نتوانست به شکوفایی آغاز حکومت صفوی ادامه دهد و بنابراین پس از ایجاد حکومتهای ملوک الطوایفی در این کشور شهرنشینی و شهرسازی دوباره به رکود و انحطاط انجامیده است.
در این دوره فقط زاهدان که در طول حکومت دورهء قاجار به سبب موقعیت استراتژیکی خاصی که پس از نفوذ انگلیسیها پیدا کرده بود به رشد فیزیکی خود ادامه میداد و سایر شهرهای سیستان و بلوچستان سرنوشتی مشابه با شهرهای دیگر ایران داشتند.
جدول شماره 1،تحول استقرار فضایی جمعیت در ایران 1300 تا 1355(به هزار نفر) (به تصویر صفحه مراجعه شود)توجه رضاخان به مناطق دور افتادهء ایران از جمله سیستان و بلوچستان در راستای سرکوب عشایر و قبایل بلوچ،سبب توسعه و رشد شتابان شهر زاهدان میشود و به قولی اسم زاهدان را این پادشاه انتخاب میکند و با اعمال سیاست یکجانشین کردن ایلات و عشایر،توجه به امر شهرنشینی و زندگی در فضای شهری را در فرهنگ بلوچ جایگزین میسازد."