چکیده:
آشنایی با فرهنگ عامیانه در فهم متون ادبی و ظرایف آنها مدخلیت دارد. همین نکته لزوم پرداختن به این مهم را مسلّم میکند. بنابراین ضروری است که روند تاثیرپذیری شاعران از فرهنگ عامیانه قبل از خود و تاثیرگذاری آثار ایشان بر فرهنگ و ادب عامّه بعد از خود بررسی و بیان شود. این امر موجب درک بهتر و فهم درستتر آثار ادبی میشود. در این مقاله به بررسی تطبیقی ضرب المثلهای فرهنگ عامیانه مشاغل و طبقات اجتماعی در آثار سعدی و متنبی پرداخته است. هدف از این مقاله استخراج و طبقهبندی و بررسی تطبیقی مشاغل اجتماعی و فرهنگ عامّه در آثار سعدی و متنبی میباشد. این مقاله با روش کتابخانهای اطلاعات را فراهم کرده و پس از تحلیل محتوایی اطلاعات، آنها را به شکل توصیفی- تحلیلی ارائه کرده است. بر اساس نتایج پژوهش درمییابیم که فرهنگ عامیانه در بسیاری از مشاغل و طبقات اجتماعی متجلی شده است که برخی از آنها ریشه در دین و مذهب جوامع دارند و برخی ریشه در اساطیر و افسانهها، و برخی نیز باورهایی خرافی، بیپایه و برساخته ذهن عامّه مردم است. هر دو شاعر ضربالمثلهای فراوانی را در آثار خود برای طبقات اجتماعی و مشاغل مختلف به کار بردهاند که این امر از لحاظ مردمشناسی، جامعهشناسی و روانشناسی اجتماعی حائز اهمیت است.
خلاصه ماشینی:
هـر دو شاعر ضرب المثل هاي فراواني را در آثار خود براي طبقات اجتماعي و مشاغل مختلف به کار برده اند که اين امر از لحاظ مردم شناسي، جامعـه شناسـي و روان شناسـي اجتمـاعي حائز اهميت است .
اين کتاب «زيباترين کتاب نثـر فارسي است و شايد بتوان گفت در سراسر ادبيات جهان بي نظير اسـت و خصايصـي دارد که در هيچ کتاب ديگر نيست ، نثري است آميخته به شعر يعني براي هر شعر و جملـه و مطلبي که به نثر ادا شده يک يا چند شعر فارسي و گاهي عربي شاهد آورده است که آن معني را مي پرورد و تأييد و توضيح و تکميل مي کند، و آن اشعار چنانکه در آخـر کتـاب توجه داده است همه از گفته هاي خود اوست و از کسي عاريت نکرده است ، آن نثر و اين شعر هر دو از هر حيث به درجه کمال است و در خوبي مزيـدي بـر آن متصـور نيسـت » (فروغي، ١٣٦٥: مقدمه ).
متنبي در کوفه به مدرسه اي از مـدارس علويـان يـا بـه مکتبـي از مکتـب هـاي آنـان ميرفت ؛ که اين خود دلالت بر نوع نگرش ديني او دارد و همچنين دال بر اين اسـت کـه آناني که سرپرستي اين کودک را بر عهده داشته و به تعليم و تربيتش همت گماشته انـد، شيعه علوي بوده اند.