چکیده:
تغییر نگرش و ارتباطات اقناعی، یکی از مهم ترین موضوعات روانشناسی اجتماعی است که در فرآیندهای انتخاباتی، بیش ترین کاربرد عملیاتی را داشته و در دموکراسی های پیشرفته به صورت گسترده مورد استفاده قرار می گیرد. در این مقاله سعی شده است مسائل انتخابات ریاست جمهوری دهم، با استفاده از «مدل احتمال پردازش» بازخوانی شده و قدرت توضیح دهندگی این مدل، مورد آزمون قرار گیرد. نتایج این تحقیق نشان داد که «مدل احتمال پردازش»، قابلیت توضیح مسائل انتخابات دهم را از منظر روانشناسی سیاسی داشته و می تواند به عنوان الگوی روانشناسی سیاسی پدپده ی انتخابات در ایران مورد استفاده قرار گیرد. به-ویژه این که نظریه ی نخبه گرایی دموکراتیک رفتار کاملا عقلانی انسان در حوزه ی سیاست را رد کرده و معتقد است که شهروندان به طورکلی تحت تاثیر انگیزه های غیر عقلانی در سیاست قرار می گیرند. نخبگان سیاسی هم قادرند بر تصمیمات توده های مردم در موضوعات سیاسی تاثیر گذاشته و مستقل از اراده ی مردم در صحنه ی سیاسی عمل نمایند. بر این اساس، در یافته های این پژوهش پیشنهاد شده است که وزارت کشور و شورای نگهبان به عنوان متصدیان امر انتخابات در کشور، برای پیشگیری از تکرار حوادث تلخ پس از انتخابات دهم ریاست جمهوری، یافته های علمی دانشمندان علوم ارتباطات، تبلیغات و روان شناسی سیاسی به ویژه اصول مربوط به مدل معرفی شده در این تحقیق را به صورت موثر و کاربردی مورد استفاده قرار دهند.
خلاصه ماشینی:
بر این اساس، در یافتههای این پژوهش پیشنهاد شده است که وزارت کشور و شورای نگهبان بهعنوان متصدیان امر انتخابات در کشور، برای پیشگیری از تکرار حوادث تلخ پساز انتخابات دهم ریاست جمهوری، یافتههای علمی دانشمندان علوم ارتباطات، تبلیغات و روانشناسی سیاسی به ویژه اصول مربوط به مدل معرفی شده در این تحقیق را به صورت مؤثر و کاربردی مورد استفاده قرار دهند.
پراتکانیس و آرنسون دو تن از روانشناسان اجتماعی معاصر، هدف از فعالیتهای علمی خود در زمینهی اقناع را اصلاح دو نگرش نادرست اعلام نمودند: از یک سو سادهاندیشی بسیاری از مردم در پذیرش منفعلانه تبلیغات سیاسی؛ و از سوی دیگر، بدبینی افراطی عدهای از روشنفکران و منتقدان نسبت به نقش رسانههای همگانی در دوران معاصر و این باور ایشان که انسان نوین، دیگر هیچ وسیلهای برای دفاع از خود در برابر تلقین و تأثیر رسانههای همگانی ندارد.
در این مدل برای اینکه از راه حاشیهای تغییر نگرش ایجاد شود باید فرد بهمیزان بیشتری درمعرض نشانه و پیام قرار گیرد و هرچه هم ارتباط موضوع پیام با خود فرد بیشتر باشد، درصورت مستدل بودن پیام، تأثیر اقناعی آن بیشتر است(Petty & Brinol, 2008: 143-144).
پاسخهای اولیه از منابع متخصص پاسخهای اولیه به شبهات مطرح شده در خصوص انتخابات توسط منابع متخصص (وزارت کشور و شورای نگهبان)، یا در مدت کوتاهی پس از طرح آن توسط معترضین صورت میگرفت که تعجیل در ارائهی پاسخ بهصورت طبیعی با کاهش قدرت استدلال همراه بود و یا اصولا مورد بیاعتنایی قرار میگرفت، که در هر دو صورت، با توجه به انتظار کاندیداها برای دریافت پاسخی مستدل و عدم ارائهی آن، مقاومت اقناعی و اطمینان نگرشی آنها در خصوص تقلب در انتخابات بیشتر میگردید.