چکیده:
یکی از مهمترین عواملی که بر صنعت توریسم تأثیر میگذارند، آبوهوا است. پژوهش حاضر مطالعهای میدانی مبتنی بر پرسشنامه است که هدف آن، بررسی نقش آبوهوا در گردشگری و اعتبارسنجی عملکرد شاخصهای زیستاقلیمی است. این پژوهش در محدودة تالاب گندمان استان چهارمحال و بختیاری، در بازة زمانی تعطیلات نوروزی 1396 انجام گرفته است. دادههای میدانی با استفاده از پرسشنامه با موضوعات محوری شامل احساس حرارتی، ترجیح حرارتی، زیباشناختی، رفتارهای تطبیقی و ویژگیهای فردی گردآوری شده است. فراسنجهای آبوهوایی شامل دما، رطوبت نسبی، ابرناکی و باد است که همزمان با تکمیل پرسشنامه بهوسیلة دستگاه دیتالاگر (کالیبرهشده با استاندارد CE) اندازهگیری شده است. برای سنجش شرایط آسایش حرارتی، از شاخصهای بیوکلیمایی متوسّط نظرسنجی پیشبینیشده و دمای معادل فیزیولوژیک و در تحلیل دادهها از مدل همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه استفاده شده است. نتایج نشان دادند ازنظر آماری، همبستگی قابل توجّه و معنیداری بین دادههای واقعی حاصل از پرسشنامه و مقادیر برآوردشده توسّط شاخصها وجود ندارد. شاخصهای بیوکلیمایی شرایط گرمایش بیشتری را نشان دادهاند در حالی که دادههای واقعی بیشتر بیانگر وجود احساس حرارتی سرمایشی بوده است. درمقابل، احساس حرارتی افراد، تأثیرپذیری قابل توجّه و معنیداری را از فراسنجهای مستقل آبوهوایی نشان داد که بالاترین آن برای ابرناکی (88/0- = R) و رطوبت (82/0-=R) بوده است؛ بهعبارتی، شرایط بصری محیط، نقش بارزی در نوع احساس حرارتی افراد داشته است و بهنظر میرسد با توجّه به منفیبودن این ضرایب، آسمان ابری بههمراه رطوبت بالا، بهصورت معنیداری در نوع احساس حرارتی بیانشده در پرسشنامهها تأثیرگذار بوده است. استفاده از شاخصهای بیوکلیمایی در ارزیابی شرایط آسایش حرارتی نیازمند اعتبارسنجی این شاخصها و در صورت لزوم اصلاح آنهاست.
خلاصه ماشینی:
فراتر از این مسائل ، این واقعیت است که طرح ارزیابی شـرایط آب وهـوایی پیشنهادشـده توسـط شـاخص اقلـیم 1- Scott 2- Lin 3- Oliveira & Androde 4- De Freitas 5- Tourism Climatic Index (TCI) 6- Amelung & Moreno گردشگری برای گونه های خاصی از گردشگری (بازدید - خرید) تدوین شده است (اسـکات و مـک بویـل ١، ٢٠٠١) و در عمل ، وزن دهی به شاخص ها براساس این دو جنبه از گردشگری انجـام شـده و وابسـتگی کـاملی بـه دمـا نشـان میدهد.
در پژوهش های بالا با استفاده از شاخص های متوسـط نظرسـنجی پیش بینی و دمای معادل فیزیولوژیک ، محدوده های زمانی آسایش و تنش های حرارتی شناسایی شده اند کـه مقایسـۀ 1- McBoyle 2- Sun, Sea & Sand 3- Lindner-Cendrowska 4- Climate Index for Tourism (CIT) 5- Predicted Mean Vote (PMV) 6- Physiological Equivalent Temperature (PET) 7- RayMan 8- Matzarakis 9- Yahia & Johansson 10- Cao 11- Yu 12- Zengin بین نتایج بیانگر تفاوت قابل توجهی ازنظر زمانی و میزان آسایش حرارتی میـان شـهرهای مـورد مطالعـه در منـاطق مختلف جهان است .
در پژوهش حاضر، اعتبارسـنجی عملکـرد شـاخص هـا بـا پاسـخ هـای پرسـش نامـه ای گردشگران انجام شد که براساس این ، مشخص شد شاخص های بیوکلیمایی متوسط نظرسـنجی پـیش بینـیشـده و دمای معادل فیزیولوژیک شرایط گرمایش بیشتری را در محدودة مورد مطالعه نشان داده اند به طوری کـه بـرای ٥٥% از موقعیت های ثبت شده احساس حرارتی کمیگرم و خیلیگرم برآورد شده در حالی که داده های واقعی غالبـا بیـانگر وجود احساس حرارتی سرمایشی بوده است .