چکیده:
سیل یکی از مهمترین مخاطراتی است که در مخروط افکنهها ایجاد میشود و تحلیل آن با پیچیدگیهای زیادی همراه است. از طرفی دیگر تعداد زیادی از شهرها و روستاهای ایران بر روی مخروط افکنهها واقع شدهاند و بالقوه در خطر وقوع سیلاب قرار دارند. در این تحقیق خطر سیل در مخروط افکنههای شمال ایذه در استان خوزستان مورد بررسی قرار گرفته است. در این تحقیق ابتدا سیستم حوضه – مخروطافکنه در محدودهی مورد مطالعه مشخص شد و کار در سه گام اصلی به انجام رسید. گام اول، شناسایی قسمتهای فعال مخروط افکنهها با استفاده از شاخصهای ژئومورفولوژیکی، گام دوم، تحلیل مقدار و مدت بارندگی، تخمین رواناب، دبی اوج و زمان رسیدن به دبی اوج سیلاب و گام سوم، رتبهبندی مناطق خطر با روش تصمیمگیری چند شاخصهی تاپسیس. تحلیل نهایی بر اساس چهار متغیر مساحت مخروط افکنهی فعال، مساحت روستاهای مستقر در مخروطهای فعال، دبی اوج سیل و مدت زمان رسیدن به دبی اوج سیلاب. تقریباً نود درصد مخروط افکنههای منطقه حالت تحمیلی داشته و رأس توپوگرافیک با نقطهی تقاطع یکسان داشته است. مخروط افکنههای 2 و 5 با ضریب نزدیکی 1 و 448/0 به ترتیب در رتبهها اول و دوم خطر سیلاب در منطقه قرار گرفتند. دو متغیر مساحت مخروط افکنه و مساحت روستاهای واقع بر آنها هفتادوهفت درصد وزن تأثیرگذاری را در رتبهبندی خطر سیلاب داشتهاند.
خلاصه ماشینی:
گام اول ، شناسایی قسمت های فعال مخروط افکنه ها با استفاده از شاخص های ژئومورفولوژیکی، گام دوم ، تحلیل مقدار و مدت بارندگی، تخمین رواناب ، دبی اوج و زمان رسیدن به دبی اوج سیلاب و گام سوم ، رتبه بندی مناطق خطر با روش تصمیم گیری چند شاخصه ی تاپسیس .
سانتانگلو و همکاران ٣ (٢٠١١) با استفاده از آنالیز ژئومورفولوژیکی، مخروط های آبرفتی فعال را در جنوب ایتالیا شناسایی نموده و بر اساس روابط مورفومتریک شیب کانال اصلی حوضه و طول مخروط افکنه و هم چنین شواهد رسوب شناسی مورد بررسی قرار دادند و بر این اساس فرایندهای غالب در ایجاد مخروط افکنه ها یعنی جریان های واریزه ای و جریان های سیلابی را تحلیل نمودند.
, این تحقیق با هدف تخمین سیلاب های ناگهانی در مخروط افکنه های شمالی شهر ایذه و شناسایی مناطق بالقوه خطرناک ازنظر سیل گیری و اولویت بندی آن ها جهت امور مدیریتی انجام شده است .
از این رو، با استفاده از داده های مساحت حوضه ، میانگین بارش و مدت آن ، شماره ی منحنی، طول رود و شیب آن مقادیر دبی اوج و زمان آن برای دوره ی بازگشت های مختلف محاسبه گردید.
شکل (٣) مناطق فعال و غیرفعال مخروط افکنه های شمال ایذه ـ تخمین دبی اوج در حوضه های مورد مطالعه ، با توجه به ویژگیهای خاک و پوشش سطح زمین ، میانگین وزنی مقادیر CN از ٧٨ تا ٩٠ متغیر بوده است (جدول ٣).
-FEMA, (2000), Guidelines for determining flood hazards on alluvial fans, Federal Emergency Management Agency, http://www.