چکیده:
مفهوم لغوی «پیشفروش» با مفهوم حقوقی آن «به معنای سلف» مطابقت دارد. به همین دلیل همواره پیشفروش نام دیگر بیع سلف ذکرشده است.با گسترش جوامع نیازهای اقتصادی و روابط اقتصادی آنها، تحولاتی در زمینه مبادلات اقتصادی و شیوههای سنتی مبادلات اتفاق افتاده است، برای نمونه میتوان از پیشفروش وسایط نقلیه توسط شرکتهای سازنده، پیشفروش ساختمانها، کالاهای صنعتی و غیره نام برد که از نظر روشی که جهت عرضه این محصولات در پیش گرفته میشود، (فروختن کالا پیش از آنکه موجود شود و یا نزد فروشنده باشد) با مفهوم لغوی سلف مطابقت دارد اما از نظر ماهیت حقوقی عمل، آثار و احکامی که میتوان به این معاملات بار کرد بسیار متفاوتاند بطوریکه ممکن است بیع سلف قابل تطبیق نباشند اما با این همه از نظر عرف معمول به این قبیل قراردادها نیز پیشفروش گفته میشود و بنا به دلایل مختلف اینگونه قراردادها هر روز رواج بیشتری مییابند و با اقبال عمومی مواجه میباشند. پس امروزه پیشفروش دیگر فقط به معنای سنتی خود (سلف) بکار نمیرود بلکه مفهوم وسیعتری به خود گرفته است. هم در معنای سلف و هم در معنای عقود نامعینی که قابلیت تطبیق با بیع سلف ندارد بکار میرود.
خلاصه ماشینی:
به همین علت برای جلوگیری از خلط مباحث و امکان تمیز آنها از هم بهتر است «پیشفروش» را برای عقود نامعین مذکور بکار بریم و نه مترادف با معنای بیع سلف در حقیقت پیشفروش عنوان معاملاتی است که اگر قانونا منعی وجود نداشت در قالب بیع انجام میگرفت ولی چنانکه گفتیم به دلیل وجود حکم خاص قانون مدنی در خصوص لزوم وجود مبیع در حین عقد یک راه فرعی برای رسیدن به همان نتیجهای که از بیع به دست میآید اختیار میشود و آن چیزی نیست جز قرارداد پیشفروش زیرا با آنکه جنبه عهدی دارد اما در درون خود بهنوعی خصیصه تملیکی بودن را داراست.
واحد ساختمانی مذکور با هر نوع کاربری از ابتدا یا در حین احداث و تکمیل یا پس از اتمام عملیات ساختمانی به مالکیت طرف دیگر قرارداد (پیش خریدار) درآید» نمیتوان قراردادهای پیش فروش ساختمان را صرفا تعهد به بیع دانست چه اینکه به تعبیر یکی از حقوقدانان، در تعهد بر بیع، ایجاد بالفعل بیع، مورد اراده طرفین نیست بلکه پیدایش تعهد مشترک بر ایجاد آن در آینده مورد نظر ایشان است<FootNote No="32" Text="- شهیدی، مهدی؛ «اندیشههای حقوقی»، در: مجموعه مقالات حقوقی، مجد، چاپ دوم، 1387، ص 26.
به عبارت دیگر در تعهد به تملیک، انتقال، نتیجه عقد دیگری است که مالک انشاء آن را بر عهده گرفته است و عقد نخستین که در آن تعهد به تملیک شده است (مانند قولنامه) به عنوان پیش قرارداد عقد اصلی (تملیکی) مورد توافق قرار میگیرد؛<FootNote No="33" Text="- کاتوزیان، ناصر؛ نظریه عمومی تعهدات، میزان، چاپ پنجم، 1389 ، ص 49"/> حال آنکه در قرارداد پیش فروش ساختمان، طرفین قرارداد در زمان انعقاد عقد، قصد انجام عمل حقوقی دیگری در آینده مبنی بر بیع را نداشته و الزام طرفین مبنی بر انتقال قطعی واحد پیش فروش شده در دفاتر اسناد رسمی (موضوع ماده 19 ق.