چکیده:
با ورود نیروهای متخاصم جنگ جهانی اول به خاک ایران، دولت مرکزی در صیانت از مرزها ناتوان شد؛ چراکه نه ساختار سیاسی منسجمی داشت و نه ارتشی کارآمد که مانع از هجوم آنها شود. این زمان بخش زیادی از جمعیت ایران را ایلات و عشایر تشکیل میدادند که در قبال دادن مالیات در قلمرو خود، نسبتاً استقلال داشتند. فرض بر آن است که استقلال داخلی، توان نظامی بالای ایلات و عشایر و فقدان نظارت مرکزی، آنان را به واکنش در مقابل مهاجمین واداشته است. این مقاله درصدد پاسخ به این پرسشهاست که واکنش ایلات و عشایر غرب ایران در جنگ جهانی اول در برابر مهاجمین چه بوده؟ و مداخله ایلات و عشایر در اختلافات قوای درگیر در جنگ چه تأثیری بر وضعیت آنان و ساختار ایلی کشور داشته است؟ نتایج پژوهش نشان میدهد که عشایر غرب ایران در جنگ جهانی جهت حفظ منافع و سیاست تطمیع و تشویق مهاجمین، رویکرد دوگانهای داشتند: زمانی با قوای متحدین و گاهی نیز با متفقین همراهی کردند. دستاورد پژوهش نشان میدهد دامن زدن به جنگ نیز گرچه تلفات جانی و مالی برای آنان در پی داشت، در نهایت منجر به افزایش استقلال آنان شد.
At the arrival of World War I's invading forces to Iran، the central government was incapable of protecting borders since neither had it a coherent integrated political structure nor an efficient army to prevent the invasions. At that time، a large part of Iran's population constituted tribes and nomads who by paying taxes enjoyed relative independence in their own territory. It is assumed that domestic autonomy، the military strength of nomads and tribes، and the lack of central supervision forced them to respond to invaders، the analysis of which is the concern of the present article. This study aims at answering the following questions: “How did the West Iran's nomads and tribes react against the invaders in World War I?” How did the intervention of the nomads and tribes in the discords among and quarrels between the involved forces in the war affect their situation and the tribal structure of the country? The results of the study show that during World War I the West Iran’s nomads had double standards in line with their vested interests، and through their policy of enticing and encouraging the invaders: once they took side with the Axis Powers and sometimes with the Allied Powers. The results also indicate that although fueling the war left them casualties and financial losses، it brought them with increased autonomy
خلاصه ماشینی:
مقاله حاضـر بـا تکیـه بـر منـابع کتابخانه ای و اسناد سازمان ملی ایران ، به دنبال این مهم است و با فرض بر اینکه عـشایر و ایلات غرب ایران ، گروهی نیمه مستقل بودند، با روحیه ی نظامیگری بدون توجه بـه دولت مرکزی، بلافاصله واکنش نشان دادنـد و برخوردهـا و همراهـیهـای زیـادی بـا مهاجمان داشتند، درصدد پاسخ به این پرسش است که ایلات و عشایر غرب ایران چـه موضع و نقشی در برابر مهاجمان داشتند؟ مداخله ایلات و عشایر در اختلافـات قـوای درگیر در جنگ چه تأثیری بر وضعیت آنان و ساختار ایلی کشور داشت ؟ شروع جنگ جهانی و اوضاع ایران در این زمان جنگ جهانگیر اول از بزرگترین و تأثیرگذارترین حوادث تاریخ جهـان بـه طـور عـام و ایران به طور خاص تا زمان خود بود که به مدت ٤ سال دول متعددی را در دنیا به خود مشغول کرد.
واکنش عشایر به ورود متخاصمین بعد از ورود مهاجمان به کشور، بومیان و ساکنان سر راه آنان به ویژه در نـواحی مـرزی برای حفظ استقلال ، منافع و دفاع از کیان خود در برابر این حـوادث مداخلـه کردنـد و درواقع در این شرایط تنهـا گـروه منـسجمی کـه برخوردهـا و اسـتقامت هـای هرچنـد پراکنده ای در برابر مهاجمان داشتند، ایلات و عشایر (ازجمله در نیمه ی غربـی کـشور) بودند که جدای از ارزیابی علل این شکل رفتار، مقاومت ایـن گـروه هـا قابـل تحـسین است ؛ گرچه در مقایسه با جنوب و قیام معروف تنگستانیها، ما شاهد چنـین مقاومـت عمده ای نیستیم .