چکیده:
با توجه به شهرت عدم ضمان امین، آیا شرط ضمان مرتهن که امین است، نافذ است؟ در این مورد سه دیدگاه حائز اهمیت هستند. برخی چنین شرطی را بر خلاف مقتضای عقد رهن دانسته و از این رو علاوه بر بطلان شرط، عقد رهن را نیز باطل دانستهاند. برخی دیگر با وجود فاسد دانستن شرط مزبور، به صحت عقد رهن باور دارند. برخی نیز چنین شرطی را صحیح دانستهاند. در رهن، حق مالکی مرتهن در وضع ید او بر مال مرهون، شرعی است. اطلاق برخی از روایات نشانگر آن است که مرتهن ضامن نیست؛ خواه ضمان وی شرط شود یا شرط نشود. همچنین اصل برائت نیز بر عدم ضمان مرتهن دلالت دارد؛ لذا شرط ضمان مرتهن مخالف شرع بوده، اما مخالف مقتضای عقد نیست؛ زیرا امانت در رهن مقتضای اثر ذاتی عقد نیست که شرط خلاف آن منافی با مقتضای عقد باشد. روش تحقیق در این مقاله توصیفی ـ تحلیلی است.
ان المشهور هو عدم ضمان الامین، فهل شرط ضمان المرتهن الامین نافذ؟ وفی ذلک ثلاثه اراء، فالبعض یعتقد ان هذا الشرط هو خلاف لما جاء فی عقد الرهن، لذلک، اضافه الی بطلان الشرط یبطل عقد الرهن ایضا، ویعتقد البعض الاخر مع فساد الشرط المذکور لا شک فی صحه عقد الرهن، ویعتقد اخرون بصحه هذا الشرط فی الرهن، والحق المالکی للمرتهن فی وضع الید علی المال المرهون شرعی. یذهب اطلاق بعض الروایات الی ان المرتهن لیس بضامن، اشترط ضمانه ام لم یشترط. اضافه الی ذلک یدل اصل البراءه علی عدم ضمان المرتهن، لذلک فشرط ضمان المرتهن خلاف للشرع لا لما یقتضیه العقد، لان الامانه فی الرهن لا تطلب الاثر الذاتی للعقد لیکون خلافا منافیا لما یقتضیه العقد، وتقوم هذه المقاله علی المنهج الوصفی التحلیلی.
Lack of guarantee for trusty person in jurisprudence is popular. Is mortgagee's guarantee condition valid considering this piece of fact? There are three important views about it: 1- Some considered it contradictory to requirement of a contract and consequently voted for the invalidity of condition and contract, 2- Some others argued for the invalidity of condition and validity of contract, and 3- Some reasoned for the validity of condition. In mortgage, the right of mortgagee for having substance is legitimate. The absoluteness of some traditions indicates that mortgagee has not guarantee neither in the case of conditioning nor in the case of non-conditioning in the contract. Baraat principle refers to the lack of guarantee of mortgagee, as well. So mortgagee's guarantee condition is contrary to Shariah but is not contrary to the requirement of a contract because trust in mortgage is not essential to the contract. The research method of this article is analytical-descriptive.