چکیده:
جامعهپذیری فرایندی است که فرد در طی آن، افکار، معتقدات، ارزشها، الگوها و معیارهای فرهنگ جامعه خود را یاد میگیرد. جامعهپذیری، موضوعی میان رشتهای است که در حوزههای مختلف کاربرد دارد. یکی از حوزههای کاربرد آن، حوزه دین است. جامعهپذیری دینی نیز فرایندی است که افراد یک جامعه، با باورها، اعمال، وظایف، آیینها، مراسم، مناسک، ارزشها، هنجارها و نمادهای دینی جامعه خود آشنا میشوند و آنها را فرا میگیرند و موجب انتقال فرهنگ دینی از نسلی به نسل دیگر میشوند.
برای جامعهپذیری مهدوی بهعنوان زیرمجموعه جامعهپذیری دینی نیز لازم است زمینههایی بهوجود آید تا افراد باورها، ارزشها و نمادهای اندیشه مهدوی را فرا گیرند و موجب انتقال آنها از نسلی به نسل دیگر شوند.
در این تحقیق با هدف استقرار اندیشه مهدویت و نشاندادن راههای انتقال آن از نسلی به نسل دیگر و چگونگی جامعهپذیری مهدویت، بحث و گفتوگو شده است.
مهمترین یافتههای تحقیق، بررسی اشکال جامعهپذیری مهدوی است که ممکن است به دو شکل: یادگیری و انتقال مستقیم، آشکار و رسمی و یادگیری و انتقال غیرمستقیم و غیررسمی صورت گیرد. همچنین بررسی عواملی که در جامعهپذیری مهدوی نقش دارند و عبارتند از: نهاد خانواده، نهاد تعلیم، نهاد رسانه، نهاد دین و مذهب.
Socialization is a process by which a person learns thoughts, beliefs, values, patterns and criteria of his/ her society. Socialization is an interdisciplinary subject that has applications in different fields. One of his applications is the real of religion. Religious socialization too is a process by which members of society are become familiarized with and learn religious beliefs, practices, duties, rites, ceremonies, rituals, values, norms and symbols of their society and cause transmission of religious culture from one generation to the other generation.
The aim of this research is to establish Mahdiship doctrine and show its transmission ways from one generation to the other.
The main findings of the study are types of Mahdiship socialization that can have two kinds: direct, evident and formal learning and transmission, and indirect and informal learning and transmission. The other findings of the research are elements contributing in Mahdiship socialization that are the family institution, the education institution, the media institution, and the religion institution.
خلاصه ماشینی:
جامعهپذیری دینی نیز فرایندی است که افراد یک جامعه، با باورها، اعمال، وظایف، آیینها، مراسم، مناسک، ارزشها، هنجارها و نمادهای دینی جامعه خود آشنا میشوند و آنها را فرا میگیرند و موجب انتقال فرهنگ دینی از نسلی به نسل دیگر میشوند.
این تحقیق از نظر هدف کاربردی است؛ و با هدف نشاندادن راهکارهای انتقال ارزشهای مهدوی و جامعهپذیری مهدویت، با بهرهگیری از روش تحلیلی و توصیفی و با تکنیک کتابخانهای در صدد است به این سؤال پاسخ دهد که: از چه راههایی میتوان اندیشه مهدویت را از نسلی به نسل دیگر منتقل و چگونه میتوان آن را جامعهپذیر کرد؟ در نوشتار پیشرو، بعد از کلیات، از اشکال، عوامل و ابزار جامعهپذیری مهدوی، بحث و گفتوگو خواهد شد.
بنابراین، میتوان گفت: جامعهپذیری مهدوی، فرایندی است که طی آن افراد جامعه بهتدریج با باورها، اعمال، وظایف، آیینها، مراسم، مناسک، ارزشها، هنجارها و نمادهای اندیشه مهدوی آشنا شده و آنها را فرا میگیرند و با درونیساختن آنها بهعنوان افراد معتقد به مهدویت، ظاهر میشوند و سبب انتقال آنها از نسلی به نسل دیگر میشوند.
با توجه به اهمیت این گروهها، برخی از جامعهشناسان مانند «ریزمن» گفتهاند: «گروههای همسن در روند جامعهپذیری بهتدریج جای خانواده و دیگر عوامل اقتدار را میگیرند و در جوامع توسعهیافته، افراد بهطور روزافزونی به سوی گروههای همسن تمایل پیدا میکنند و برای الگوی رفتارهای دینی و اجتماعی خود، بهجای اینکه بر افراد مسنتر و مقتدرتر تکیه کنند، به گروههای همسن خود متمایل میشوند» (حیدری، 1392: 168-169).
بنابراین، گروه همسالان میتواند یکی از عوامل مهم برای جامعهپذیری مهدویت بهحساب آید که بر اساس آن دوستان همسال میتوانند ارزشها، باورها و هنجارهای مهدوی را به همدیگر منتقل کنند و از این طریق به انتقال ارزشهای مهدویت به نسلهای بعدی کمک نمایند.