چکیده:
زلزله اندازه گیری محرومیت واحدهای جغرافیایی در بسیاری از کشورها، تبدیل به اولویت توسعه روستایی شده است. هدف پژوهش، تحلیل الگوی فضایی محرومیت روستایی شهرستان پلدختر بر اساس شاخص های منطقه ای می باشد. تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی، روش انجام آن توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری خانوارهای روستایی شهرستان پل دختر می باشد (11289N=). از طریق فرمول کوکران و روش نمونه گیری سهمیه ای، 400 خانوار به عنوان نمونه انتخاب شد. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه و سالنامه های آماری می باشد. از آزمون رتبه ای هم-انباشتگی نامحدود اکتشافی (جوهانسن) برای شناسایی شاخص ها، برای بررسی محرومیت مناطق مختلف از آزمون های تعقیبی (Post Hoc)، و برای ارائه الگوی فضایی محرومیت از نرم افزار GIS استفاده شد. یافته ها نشان داد که از هیجده شاخص موردنظر، یازده شاخص در سطح پایینی قرار دارند. از این تعداد، سه شاخص درآمد و پس انداز (2019/ 0)، مالکیت (120/ 0) و مسکن (114/ 0) مربوط به بعد اقتصادی، سه شاخص آموزشی (147/ 0)، بهداشتی (127/ 0) و خدمات رفاهی (114/ 0) مربوط به بعد اجتماعی، دو شاخص زیرساخت های فرهنگی (120/ 0) و حقوق قومیت ها (164/ 0) مربوط به بعد سیاسی- فرهنگی و سه شاخص محیط زیست (135/ 0)، شبکه معابر (102/ 0) و زیرساخت ها (160/ 0) مربوط به بعد محیطی- کالبدی می باشند. برای ارزیابی شاخص های محرومیت، اهمیت شاخص های عینی بیشتر از شاخص های ذهنی می باشد. در مناطق روستایی تفاوت مکانی قابل توجهی در زمینه ابعاد محرومیت وجود دارد. لذا می توان گفت که شناسایی شاخص های محرومیت برای برنامه ریزی و کاهش محرومیت مهم میباشد.
خلاصه ماشینی:
مهم ترین دلیل این امر مهاجرت روستایی به نواحی شهری (٢٤٢ :٢٠١٦ ,Zhang)، برای جستجوی کیفیت بهتر زندگی ، وجود نابرابریهای منطقه ای، و محرومیت روستایی میباشد (٢٢ :٢٠١٧ ,Wan and Su).
جدول ٩ مهم ترین شاخص های محرومیت روستایی {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} ۱۲۸ همچنین بررسی ابعاد کلی و چهارگانه محرومیت روستایی (اقتصادی، اجتماعی، محیطی - کالبدی و سیاسی- فرهنگی) در منطقه مورد مطالعه و با توجه به خروجی آزمون رتبه ای هم - انباشتگی نامحدود اکتشافی (شکل ٣) نشان میدهد که بیشترین میزان محرومیت خانوارهای روستایی در شهرستان پلدختر مربوط به بعد محرومیت اقتصادی (٠/٣٠١) بوده و بیشترین میزان محرومیت خانوارهای روستایی به این بعد محرومیت اختصاص یافته است .
جدول ١٠ اهمیت شاخص های عینی و ذهنی {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} منبع : یافته های تحقیق ، ١٣٩٦ ٤-٣- بررسی الگوی فضایی ابعاد محرومیت روستایی شهرستان پلدختر راه های بسیاری برای افتراق مکانی بین مناطق یا تشخیص تفاوت یک مکان از مکان دیگر وجود دارد.
(رجوع شود به تصویر صفحه) الگوی فضایی محرومیت اجتماعی نشان میدهد که سه دهستان میانکوه غربی، میانکوه - شرقی و جلوگیر در یک سطح قرار دارند و روستاهای این سه دهستان به دلیل محدودیت دسترسی به امکانات آموزشی ، بهداشتی ، بیمه سلامت و غیره ، جز محروم ترین روستاهای شهرستان پلدختر میباشند.
۱33 (رجوع شود به تصویر صفحه) الگوی فضایی محرومیت محیطی- کالبدی (شکل ٧) نشان میدهد که روستاهای چهار دهستان میانکوه غربی، میانکوه شرقی، جلوگیر و افرینه تا حدودی در یک سطح قرار گرفته و محروم ترین روستاهای شهرستان نیز همین مناطق میباشند.