چکیده:
پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر فعالیت های فوق برنامه برگرایش به تفکر انتقادی و مهارت های حل مسئله دانشجویان با روش توصیفی (علی-مقایسه ای) انجام گرفت. جامعه آماری این مطالعه، شامل تمامی دانشجویان دانشگاه اراک در دانشکده های علوم انسانی، فنی مهندسی، علوم پایه و کشاورزی به تعداد 7200 نفر در نیمسال تحصیلی 95-94 بود. با مراجعه به سوابق دانشجویان تعداد 100 نفر از دانشجویانی که دارای مشارکت مستمر در فعالیت فوق برنامه بودند به صورت خوشه ای طبقه ای انتخاب شدند؛ و بر این مبنا گروه مقایسه دانشجویانی که فاقد فعالیت فوق برنامه بودند نیز به همان روش انتخاب شدند. در این مطالعه جهت گردآوری داده ها، از پرسشنامه گرایش به تفکر انتقادی هرمنس که شامل: سه زیر مقیاس خلاقیت، بالیدگی و تعهد و پرسشنامه حل مسئله هپنر که شامل: سه زیر مقیاس اعتماد به حل مسائل، سبک گرایش- اجتناب و کنترل شخصی بود، استفاده شد. جهت تحلیل داده ها از آزمون t مستقل استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد بین گرایش به تفکر انتقادی و مهارت های حل مسئله دانشجویانی که دارای فعالیت های فوق برنامه هستند و دانشجویانی که فاقد این فعالیت ها هستند، اختلاف معناداری وجود دارد. در واقع فعالیت های فوق برنامه منجر به افزایش گرایش به تفکر انتقادی و مهارت های حل مسئله دانشجویان می شود. فعالیت های فوق برنامه از طریق شرکت دادن دانشجویان در انجام فعالیت های مختلف، افراد را وارد اجتماع می کند و به واسطه مواجه کردن آنها با مسائل و مشکلات مختلف در عرصه های مختلف، منجر به افزایش توانایی حل مسئله و تقویت تفکرانتقادی آنها می شود. بنابراین پیشنهاد می شود، در مراکز آموزشی شرایطی را فراهم آورد که دانشجویان به سمت انجام فعالیت های فوق برنامه سوق پیدا کنند.
خلاصه ماشینی:
این مقاله برگرفته از طرح پژوهشی تحت عنوان « تأثیر شرکت در فعالیت های فوق برنامه بر مهارت های حل مسئله ، خلاقیت و گرایش به تفکر انتقادی دانشجویان دانشگاه اراک در سال تحصیلی٩٥-٩٤» می باشد که در دانشگاه اراک و با حمایت امور فرهنگی آن دانشگاه در سال تحصیلی ٩٥-٩٤ اجرا شده است .
ادبیات پژوهش در بررسی و تحلیل پیشینه پژوهشی، تاثیر فعالیت های فوق برنامه بر تفکرانتقادی و توانایی حل مسئله دانشجویان به این نتیجه دست یافته شد، که غالب مطالعات صورت گرفته در این زمینه ، در مدارس روی دانش آموزان انجام شده است که از جمله آنها میتوان به موارد زیر اشاره نمود: مارش ١ (١٩٩٢)، در پژوهش خود دانش آموزانی را که در فعالیت های فوق برنامه شرکت نداشتند، با آن هایی که شرکت داشتند و فعال بودند مقایسه کرد و نتیجه گرفت ؛ تأثیر مشارکت در سطح اجتماعی و آموزشی چشمگیر است و بدون تردید مشارکت در فعالیت های فوق برنامه ، افراد را به سمت افزایش مسئولیت پذیری و سازگاری - اجتماعی سوق می دهد.
بحث و نتیجه گیری این مطالعه با هدف بررسی تاثیر شرکت در فعالیت های فوق برنامه بر گرایش به تفکر انتقادی و مهارت های حل مسئله دانشجویان صورت گرفت .
E. (1996), A study of the relationship between students’ perceptions and characteristics and their participation in extracurricular activities in high school, The university of Texas at Austin.
(2017), Developing generic skills for students via extra-curricular activities in Vietnamese universities: Practices and influential factors.