چکیده:
پژوهش حاضر کوشش مینماید ضمن مرور رویکردهای مختلف، با استعانت از الگوی نظری «ابرتابع رفتار»، تاثیر آرایش منابع (فرصتها)ی چهارگانه جامعه (در ابعاد مادی، سیاسی، اجتماعی، و فرهنگی) را بر رفتار بهداشتی افراد مورد بررسی قرار دهد. دادهها از افراد ساکن در محلههای مختلف شهر تهران (بر اساس سطوح توسعه) به تعداد مساوی با روش پیمایش جمعآوری شد. تحلیل دادهها با استفاده از الگوسازی معادلات ساختاری انجام شد. نتایج نشان میدهند که ساکنین محلههای توسعهیافته، به میزان بیشتری رفتارهای بهداشتی را رعایت میکنند. همچنین از بین مجموعه منابع موجود در جامعه، فرصتهای اجتماعی (رابطهای) و فرصتهای فرهنگی (آگاهی بهداشتی)، بیشترین تاثیر را بر رفتار بهداشتی شهروندان دارند. بهعلاوه فرصتهای سیاسی و فرصتهای مادی نیز به طور مستقیم و غیر مستقیم سلامت و رفتار بهداشتی افراد را تحتالشعاع قرار میدهند.
خلاصه ماشینی:
بررسي عوامل اجتماعي مؤثر بر رفتارهاي بهداشتي مسعود چلبي، نيلوفر سقاباشي ناييني (تاريخ دريافت ٩٥/٠١/١٥، تاريخ پذيرش ٩٦/٠٢/٠٥) پژوهش حاضر کوشش مي نمايد ضمن مرور رويکردهاي مختلف ، با استعانت از الگوي نظري «ابرتابع رفتار»، تأثير آرايش منابع (فرصت ها)ي چهارگانه جامعه (در ابعاد مادي ، سياسي ، اجتماعي ، و فرهنگي ) را بر رفتار بهداشتي افراد مورد بررسي قرار دهد.
نوع آرايش (توزيع ) و نحوه تعاملات اين منابع يعني : فرصت هاي مادي (شامل مواهب اقتصادي )، فرصت هاي سياسي (شامل احساس امنيت و عدم ترس و تهديد)، فرصت هاي اجتماعي (شامل روابط اوليه ، توأم با مضايق و مواهب مادي ، عاطفي ، و اطلاعاتي ناشي از برآئي ١ روابط اجتماعي )، و فرصت هاي فرهنگي (شامل تفکر، تجربه ، يادگيري ، و ياددهي )، مي تواند از طريق مسيرهاي مختلف ، رفتار بهداشتي افراد را تحت الشعاع خود قرار دهد.
لازم به ذکر است که فقدان فرصت هاي برابر (در چهار حوزه ، و به هر دليلي )، پيامدهاي گوناگوني براي کنشگران فردي و جمعي ، و جامعه (در حالت کلي ) خواهد داشت ؛ از جمله اين که بر سلامت و رفتار بهداشتي افراد اثر گذاشته شده و شرايط را براي يک جامعه فعال و توسعه اقتصادي و اجتماعي آن دشوار مي سازد.
اين نوع فقدان مي تواند حداقل از دو مسير عمده بر سلامت و رفتار بهداشتي آحاد جامعه اثر بگذارد: از طرفي ، اضطراب ناشي از ناامني در صورت مزمن شدن ، سبب اختلال رواني مي شود و اين خود ممکن است احتمال رفتارهاي ضد اجتماعي را وراي گروه هاي اوليه افزايش دهد.