چکیده:
هدف از نزول قرآن کریم، هدایت، تعالی و تکامل انسان است و از آن جا که قرآن، خود را کتاب هدایت نامیده، تمام آیاتی که بهطور مستقیم یا ضمنی به مباحث علمی پرداختهاند، در راستای رسیدن به همین هدف است؛ از این رو لازم است در ترجمه آیات، این نکات علمی در حد امکان به مخاطبان منتقل شود. از سوی دیگر تعارض علم و دین بیشتر در پی مخالفت ظهور ابتدایی با عقل تجربی رخ میدهد؛ بنابراین، ترجمه دقیق آیات علمی افزون بر نقشی که در فهم قرآن دارد، سبب برداشته شدن گامی موثر در رفع شبهه تعارض دین و علم و نیز کشف رازگوییهای علمی قرآن میشود. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی درصدد ارائه روشی برای ترجمه صحیح آیات علمی قرآن در حوزه آفرینش انسان و بررسی پنج ترجمه منتخب برآمده است. از مهمترین نتایج این تحقیق میتوان به تبیین خطاهای ترجمه این دسته از آیات، نظیر لغزش در ذکر معادل و تعیین مصداق اشاره نمود ونیز از جمله دلایل لغزش و اختلاف در ترجمهها، میتوان عدم باور به وجود مطالب علمی در قرآن، عدم مراجعه به تفسیر آیات علمی و عدم مراجعه به منابع علوم تجربی و یافتههای قطعی علمی را برشمرد.
خلاصه ماشینی:
از آنجا که ترجمه آیات علمی در این پژوهش، بر مبنای آرای مفسران و دستاوردهای قطعی علوم تجربی در حوزه جنینشناسی بررسی میشود، از ترجمه این آیات صرف نظر میشود؛ زیرا اولا علم در مورد آفرینش موجودات از آب ساکت است؛ ثانیا براساس آرای (غیر قطعی) مفسران، این آیات اشاره به خلقت از آب دارند نه سلولهای جنسی که یکی از مباحث این پژوهش است.
با توجه به آرای اهل لغت، معنای لغوی و اصلی «امنی یمنی»، تقدیر کردن است ولی با توجه به آرای مفسران، به ویژه سخن فخر رازی، معنای نسبی و سیاقی «ریختن»، مناسبتر است؛ اما با توجه به آیه بعد که میفرماید: ﴿ثم کان علقة فخلق فسوی﴾، نطفهای که قابلیت تبدیل به علقه دارد (نظیر آیات 13 مومنون و 5 حج)، سلول تخم است نه نطفه مرد و در این صورت «من»، میتواند متعلق به محذوفی چون «نطفة حاصله من منی» باشد.
(و از حیث وجود اسپرمها و اوول در آن و اسرار نهفته آنها اندازهگیری میشود؟) رضایی: آیا (او) آب اندک سیالی از منی که ریخته شده نبوده است؟! نقد و بررسی: به غیر از فولادوند، در سایر ترجمهها بهطور دقیق به مایع منی اشاره شده است؛ ولی هیچکدام نطفه را مطابق با سلول تخم ندانستهاند.
نقد و بررسی: در ترجمه فولادوند، مکارم و مشکینی، به ذکر خود واژه نطفه اکتفا شده و در ترجمه معزی و رضایی، معنای لغوی نطفه، ذکر شده است.
نقد و بررسی: در ترجمه مشکینی به نطفه مختلط (سلول تخم) اشاره شده است.