چکیده:
«عصمت انبیاء» زیربنای مسائل اعتقادی و کلامی است، که ضامن صحت رسالت انبیاء و کتاب آسمانی محسوب میشود. در قرآن به مساله «عصمت انبیاء» اشاره شده؛ و از جمله ضروریترین مسائل تفسیری محسوب میشود. از نظر شیعه پیامبران حتی قبل از بعثت، معصوم از خطا بوده و ادله محکم قرآنی برای ادعای خود مطرح کردند. شیعه معتقد به عصمت پیامبران در زمان رسالتشان هستند. لذا در این مقاله با نگاهی تطبیقی بین مفسران شیعه، ادله قرآنی اثبات عصمت قبل از بعثت نبیمکرم اسلام <sup>(ص) مورد بررسی قرارگرفت؛ و نتیجه بدست آمده این شد که امامیه معتقد به عصمت مطلقه انبیاء الهی هستند، و ادله اثبات عصمت را بهگونهای مطرح کردند که شامل دوران قبل از بعثت نیز میشود. در مقاله آیاتی که شبهه عدم عصمت حضرت محمد (ص) قبل از بعثتش را بوجود آورده، طبق نظر شیعه به صورت تفسیر موضوعی-تطبیقی، مورد بررسی و تحقیق قرار داده و عصمت قبل از بعثت حضرت رسول(ص) ثابت گردید. بدین ترتیب، روش تحقیق مقاله به صورت توصیفی، تحلیلی و تفسیر موضوعی-تطبیقی خواهد بود.
خلاصه ماشینی:
١ استاديار گروه تفسير و علوم قرآن مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره ) ٢ دانشجوي تفسير تطبيقي دانشگاه علوم و معارف قرآن کريم مقدمه «عصمت انبياء» از ضروريترين مسائل تفسيري، اعتقـادي و کلامـي اسـت ؛ و ضـامن صـحت قـرآن و رسالت است ؛ چون لازمه نبوت حکمت و درايت است ، رسـول بايـد عصـمت داشـته باشـد و همبسـتگي عصمت و حکمت دائمي است ؛ (معرفت ، ١٣٧٤: ٨٠-٨٢) و بنا به قاعده لطـف ، فـراهم کـردن هرچـه بيشـتر زمينه هاي هدايت مردم بر خدا لازم است و پيامبر معصوم بيشتر از پيامبر غيرمعصوم موجب هدايت مردم ميشود؛ (اسدآباديمعتزلي، ١٩٦٢: ٣٠٢/١٥) و به حکم عقل ، هدف اصلي از بعثت انبيا مبلغ دسـتوراتي هسـتند که خدا براي انسان ها تعيين فرموده است و نمايندگان الهي بايد خود پايبند دستورات الهي باشند تا مـردم به آنها اعتماد کنند.
(سيدمرتضي، ١٣٨٧: ١٧٨و١٧٩) - علامه طباطبايي و آيت الله سبحاني چنين بيان کردند که اگرچه معناي کلمه ضلال در لغت و کاربردهاي قرآنـي مقابل هدايت قرار دارد؛ اما همه انسان ها ازجمله پيامبر(ص ) هـدايت خـود را وامـدار خداسـت ، اگـر در آيـه تعبيـر بـه گمراهي حضرت (ص ) شده يعني هدايت او ذاتي نيست بلکه هدايت را از جانب خدا دريافت کرده اسـت ، ايـن همـان توحيد افعالي خداست .
(سيد مرتضي، ١٣٨٧: ١٩٣و١٩٤) نتيجه گيري با بيان ادله قرآني اثبات شد که پيامبران از جمله پيامبر اکرم (ص ) بايد معصوم باشـند و عموميـت ادلـه بـه گونه اي است که بنا به حکم قرآن ميتوان قائل بر عصمت انبياء(ع ) و نبي مکرم اسـلام (ص ) قبـل از بعثـت شد.